Στο βιβλίο «The Ionian Islands in the year 1863» (D.T.Ansted, publisher: W.H.Allen, London 1863), γραμμένο στα αγγλικά, παρουσιάζεται μια μελέτη για το σύνολο των Ιόνιων νησιών για τη συγκεκριμένη χρονιά. Ο συγγραφέας ήταν ένας πολυταξιδεμένος γεωλόγος και μεταλλιολόγος, αλλά στα βιβλία του, παρότι το κυρίως ενδιαφέρον του στρέφεται στα υλικά και τις τέχνες που τα χρησιμοποιούν, κάνει κατά τόπους αναφορές και σε πολιτισμικά στοιχεία.  

Στην ενότητα για την Σάντα Μαύρα (έτσι ονομαζόταν η Λευκάδα τότε), υπάρχει και ένα μικρό κομμάτι για το Μεγανήσι, στην σελίδα 197. Το παρουσιάζω εδώ σε δική μου μετάφραση (όσοι διαπιστώσουν μεταφραστικά λάθη, ας τα επισημάνουν):

«Σύμφωνα με την πολιτική διαμερισματοποίηση, το Μεγανήσι είναι το μοναδικό από τα διάφορα μεγάλα νησιά που γειτονεύουν με τη Σάντα Μαύρα και που βρίσκονται μεταξύ αυτής και της ενδοχώρας, που ανήκει στην εποπτεία της. Τα υπόλοιπα ανήκουν στην Ιθάκη, προσφέροντας σε αυτό το νησί έναν σεβαστό πληθυσμό.

Το Μεγανήσι είναι ένα μακρόστενο νησί σε σχήμα τόξου, η ράχη του οποίου είναι στραμένη προς τη νοτιανατολική πλευρά της Σάντα Μαύρας. Από αυτήν το χωρίζει ένα κανάλι περίπου ένα μίλι πλατύ.

Είναι αξιοσημείωτο για τα νταμάρια του που παράγουν εξαιρετική πέτρα και για την άριστη ποιότητα του καλαμποκιού που καλλιεργείται εκεί. Φημίζεται για το τελευταίο από αμνημονεύτων ετών. Αλλά και η οικοδομική πέτρα του εξάγεται σε πολλά άλλα νησιά και στην ενδοχώρα, ενώ σχεδόν αποκλειστικά χρησιμοποιήθηκε για τα πιο νέα κτίρια της Σάντα Μαύρας.

 Όπως όλα τα νησιά είναι λοφώδες. Όμως το μεγαλύτερο κομμάτι της ακτογραμμής είναι εύκολα προσβάσιμο με καλό καιρό».  

  Το πρωτότυπο βιβλίο βρίσκεται σήμερα στην μεγαλύτερη βιβλιοθήκη του κόσμου, τη Βιβλιοθήκη του Κονγκρέσου στην Ουάσινγκτον, αλλά κυκλοφορεί και σε νεότερες εκδόσεις στο διαδίκτυο. Ολόκληρο το βιβλίο μπορεί κανείς να το κατεβάσει (δωρεάν εννοείται) σε pdf αρχείο (κάντε κλικ στο σύνδεσμο και επιλέξτε «Λήψη PDF») .

(Σημ: Οι δύο γκραβούρες που εικονίζονται στο άρθρο είναι τοπία της Λευκάδας. Η πρώτη είναι έγχρωμη γκραβούρα του C.Stanfield από σκίτσο του W.Page του 1835 και η δεύτερη του C.Fielding, από τον W.Mollin του 1839).

(Πηγή: www.archive.org)