-Ο «πρίγκιπας» που αρνείται τα ψίχουλα της Ρώμης , Λούκα Σελάρι, δήμαρχος του Φιλετίνο ανακήρυξε το χωριό πριγκιπάτο με δικό του νόμισμα, για να το σώσει από την κρίση!

Του Δημητρη Pηγοπουλου

Πριν από την 16η Αυγούστου το Φιλετίνο ήταν ένα από τα εκατοντάδες ορεινά, γραφικά χωριά της Ιταλίας. Εντελώς άγνωστο εκτός Ιταλίας, αλλά και «εντός». Μόνο αν ζούσες στη Ρώμη μπορεί να έχεις ακούσει κάτι, καθώς ανήκει στην περιφέρεια του Λάτσιο και είναι γνωστό για τα νερά του. Δεν είναι πολύ κοντά στην πρωτεύουσα, θέλεις σχεδόν δύο ώρες για να φτάσεις καθώς ο δρόμος έχει πολλές στροφές και στην άκρη αυτής της μακράς ανηφόρας βρίσκεις το Φιλετίνο, σκαρφαλωμένο στις καταπράσινες πλαγιές ενός βουνού, σαν αετοφωλιά.

Σίγουρα ένα όμορφο μικρό μέρος, αλλά όχι το πρώτο που θα μπορούσες να φανταστείς για έδρα του… επόμενου πριγκιπάτου της Ευρώπης. Ο κόσμος απλός, τα μεσημέρια δεν κυκλοφορεί ψυχή και μια Δευτέρα που βρεθήκαμε εκεί ψάξαμε για να βρούμε το μοναδικό ανοιχτό εστιατόριο.

Πριγκιπάτο ξανά

Αλλά εδώ κι ένα μήνα το άγνωστο Φιλετίνο μπήκε στο μικροσκόπιο των διεθνών μέσων μαζικής ενημέρωσης. Ηταν την επομένη του Δεκαπενταύγουστου όταν ο δήμαρχός του, ο κ. Λούκα Σελάρι, ανακοίνωσε το σχέδιο να ανακηρύξει το Φιλετίνο εκ νέου πριγκιπάτο (ήταν μέχρι το 1600, η Ιταλία ήταν γεμάτη με βασίλεια και δυναστείες πριν από την Ενωση του 1861). Στα διεθνή πρακτορεία κυκλοφόρησαν αμέσως φωτογραφίες με το νόμισμα του νεόκοπου «πριγκιπάτου» – χθες ήταν οι επίσημες εκδηλώσεις για την ανακήρυξή του.

Η πρώτη ανάγνωση της παρέμβασης του δυναμικού αυτού άντρα -κοντά στα 50- που διοικεί το Φιλετίνο ήταν οριακά συγκαταβατική. Να ένας εκκεντρικός τρόπος να γλιτώσει το χωριό του από τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης που απλώνεται σαν γάγγραινα στο σώμα της Ευρώπης και της Ιταλίας. Ανακηρύσσοντας το Φιλετίνο αυτόνομο πριγκιπάτο δεν είσαι πια κομμάτι της υπόλοιπης «άρρωστης» χώρας, δεν χρησιμοποιείς το κλονισμένο ευρώ, βγάζεις την ουρά σου απέξω. Tηλεγραφήματα την ημέρα των ανακοινώσεων Σελάρι ανέφεραν ως πιο πιθανό λόγο έναν αντίστοιχο, ιταλικό «Καλλικράτη», ένα πρόγραμμα συγχώνευσης για τους μικρούς δήμους και το Φιλετίνο θα ήταν σίγουρα μέσα με επίσημο πληθυσμό 598 κατοίκους. Αλλοι είδαν στην κίνηση του Σελάρι έναν ανέξοδο τρόπο να τραβήξει τα φώτα της δημοσιότητας και να φέρει περισσότερους τουρίστες. Και το πέτυχε. Το Φιλετίνο βούλιαξε από τουρίστες το προηγούμενο διάστημα, όσο για δημοσιογράφους, τα email κάνουν ουρά στον υπολογιστή της γραμματείας του δήμου.

Φτάσαμε στο Φιλετίνο με το τοπικό «ΚΤΕΛ» και το λεωφορείο στη μεγαλύτερη διαδρομή ήταν σχεδόν άδειο. Ισως έφταιγε η Δευτέρα και ο άστατος καιρός. Θέλαμε να δούμε από κοντά τι απ’ όλα αυτά που είχαμε διαβάσει είναι αλήθεια. Φεύγοντας από το γραφείο του δημάρχου μια ώρα μετά τη συνάντησή μας ομολογώ ότι η εικόνα ήταν πολύ διαφορετική.

Κατ’ αρχήν ο ίδιος: περιμέναμε έναν ελάχιστα, έστω, μεγαλομανή κύριο αλλά αντικρίσαμε έναν άνθρωπο εξαιρετικά απλό, που προέρχεται από τον κόσμο των επιχειρήσεων. Μοναδική παραφωνία η φωτογραφία του στα χαρτονομίσματα του Φιλετίνο, που προς το παρόν έχουν μόνο συλλεκτική αξία.

Το πριγκιπάτο, ξεκαθαρίζει, δεν είναι δική του εφεύρεση, στην τοπική ιστορία εξέχουσα θέση κατέχει το Magnifico Principato di Filettino, στην καρδιά του Μεσαίωνα. «Πάμε να ξαναπιάσουμε την ιστορία» λέει ο κ. Σελάρι, αλλά γρήγορα ξεκαθαρίζει ότι η αφετηρία για τις κινήσεις του είναι καθαρά οικονομική και πολιτική.

Το κράτος απουσιάζει

«Η Ιταλία διοικείται κυρίως με νόμους που ισχύουν εδώ και έναν αιώνα. Είναι δυνατόν μια χώρα με τόσο απαρχαιωμένη νομοθεσία να πάει μπροστά; Εμείς λοιπόν δεν πετάμε ένα πυροτέχνημα αλλά κάνουμε μια πρόταση στο ιταλικό κράτος». Παίρνει μια αναπνοή, ζητάει την άδεια να ανάψει τσιγάρο και μπαίνει στο κυρίως «πιάτο».

«Το ιταλικό κράτος για τα μικρά μέρη, τα χωριά με λίγους κατοίκους όπως το Φιλετίνο, δεν κάνει απολύτως τίποτα. Αφού λοιπόν δεν υπάρχει κράτος ζητάμε να το υποκαταστήσουμε με δικό του έλεγχο, να διαχειριστούμε τις πλουτοπαραγωγικές μας πηγές και να αφήσουμε το κράτος στην ησυχία του. Δεν καταλαβαίνουμε πώς ένας νόμος που ψηφίζεται στη Ρώμη είναι καλός και για το Μπολτζάνο στις Αλπεις και για τις πεδιάδες κοντά στην Μπολόνια και για τα νησιά κοντά στη Σικελία και για μας εδώ πάνω. Μα είναι ποτέ δυνατόν; Αυτό θέλουμε να αλλάξει!».

Μεταρρυθμίσεις τώρα, αλλιώς η Ιταλία χρεοκοπεί

Ο κ. Σελάρι επιμένει ότι η δική του πρόταση, έστω και με τον «μανδύα» του πριγκιπάτου, είναι πρόταση που προσπαθεί να ενώσει την Ιταλία και όχι να τη διχάσει.

«Δεν είπαμε ποτέ να φύγουμε από την Ιταλία, να αποκτήσουμε ανεξάρτητη οντότητα ή κάτι τέτοιο. Στην πραγματικότητα, όσα κάνουμε έχουν στόχο να εμπνεύσουν ένα είδος νέας ενότητας. Με το σημερινό μίζερο καθεστώς είμαστε μια σειρά από φτωχά, ελλειμματικά χωριά και δήμοι που διαγκωνιζόμαστε ποιος θα πάρει τα περισσότερα από τα λίγα ψίχουλα της Ρώμης, που θα γίνονται όλο και λιγότερα.

»Εμείς τι λέμε: δώστε τη μέγιστη αυτονομία στους μικρούς τόπους, αφήστε μας να διαχειριστούμε τον πλούτο μας και το κάθε χωριό δεν θα έχει ανάγκη καμία Ρώμη. Με τον πλούτο που θα έχουμε στα χέρια μας, θα κάνουμε αυτά που πρέπει να κάνει σήμερα το κράτος, να φτιάχνει δρόμους και να στηρίζει τους αδύναμους κι επιπλέον θα βοηθάμε χωριά που είναι λιγότερο προικισμένα όσον αφορά τους φυσικούς πόρους. Οταν λοιπόν θα μπορούμε μόνοι να καλύπτουμε τις ανάγκες μας, δεν θα δημιουργούνται κόντρες γιατί το κράτος δίνει σε σένα και όχι σε μένα. Θα είμαστε απορροφημένοι από την πρόοδο του τόπου μας και η Ιταλία θα μπορέσει να ανθήσει ξανά».

Στην Ιταλία η κρίση είναι μια λέξη που χρησιμοποιείται σχεδόν το ίδιο έντονα όπως και στην Ελλάδα. Ο δήμαρχος του Φιλετίνο πιστεύει ότι η Ιταλία χρειάζεται άμεσα «σοβαρές ιδιωτικοποιήσεις». Και μου εξηγεί: «Σήμερα στην Ιταλία υπάρχουν εκατοντάδες κρατικές επιχειρήσεις, το 80% των οποίων είναι εντελώς άχρηστες. Αυτές πρέπει να κλείσουν. Οχι αύριο, σήμερα. Και ξέρετε ποιοι δουλεύουν σε αυτές; Συγγενείς, φίλοι και “εξυπηρετήσεις” των πολιτικών μας. Υπάρχει κόσμος που δεν πατάει στο γραφείο, κάθεται σπίτι και κάθε μήνα πηγαίνει στην τράπεζα και παίρνει τον ωραίο του μισθό. Συμβαίνουν τρελά πράγματα».

Πολύ «ελληνικά» όλα αυτά, ωστόσο ο κ. Σελάρι ανησυχεί για τη χώρα του: «Χρειαζόμαστε τις μεταρρυθμίσεις το γρηγορότερο δυνατό. Αν δεν προχωρήσουμε ταχύτατα, η Ιταλία μπορεί να οδηγηθεί στη χρεοκοπία μέχρι το τέλος του χρόνου». Τον κοιτάω έκπληκτος και αμέσως μου λέει, επίσης πολύ σοβαρά: «Είμαστε σε πολύ πιο δύσκολη θέση από τη δική σας. Χρωστάμε πολλά, πάρα πολλά λεφτά».

Οσο για το πολιτικό σύστημα, αυτό κι αν έχει «χρεοκοπήσει»: «Χρειαζόμαστε μια νέα, μοντέρνα πολιτική, γιατί ακόμα έχουμε να κάνουμε με πολυθρόνες, θέσεις, εξουσία. Δυστυχώς, είναι σαν το ποδόσφαιρο: όταν μια ομάδα δεν πάει καλά, πρέπει να αλλάξεις τους παίκτες».

«Αν δεν μας ακούσουν, τους κόβουμε το νερό μέσα σε τέσσερις ημέρες»

Οταν μιλάει για «πλουτοπαραγωγικές πηγές» ο δήμαρχος αναφέρεται κυρίως στο νερό, καθώς το Φιλετίνο τροφοδοτεί με εκατομμύρια κυβικά νερού τη Ρώμη, εξυπηρετώντας περίπου δύο εκατομμύρια κατοίκους της πρωτεύουσας. Ας πούμε ότι είναι ο Μαραθώνας της Ρώμης. Αλλά την εκμετάλλευση των υδάτινων αποθεμάτων του Φιλετίνο την έχει εδώ και πολλές δεκαετίες μια ιδιωτική εταιρεία. Ο δήμος δεν παίρνει ούτε μισό ευρώ από έναν πακτωλό εκατομμυρίων σε ετήσια βάση.

«Εμείς ζητάμε ένα 0,6% από την εκμετάλλευση του δικού μας νερού. Εχουμε υπολογίσει ότι, αν υπογράψουμε ένα συμβόλαιο για τα επόμενα 60 χρόνια, ο δήμος θα έχει ιδιαίτερα υψηλά έσοδα, που θα του επιτρέψουν όχι μόνο να μην έχει χρέη όπως συμβαίνει σήμερα, αλλά να κάνει όλη τη δουλειά του κράτους, να φτιάχνει, δηλαδή, δρόμους, να συνδράμει τους αδύναμους οικονομικά και όλα αυτά χωρίς να καρπώνεται ή να ζητιανεύει ούτε ένα ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό».

Και δεν είναι μόνο τα υδάτινα αποθέματα. Ο κ. Σελάρι μας αναφέρει τις μεγάλες δυνατότητες που παρέχει στο Φιλετίνο η αξιοποίηση των δασών, «τα οποία εξαιτίας ενός απαρχαιωμένου νόμου του 1950 αφήνονται να αρρωσταίνουν και να πεθαίνουν, ενώ θα μπορούσαν να είναι πηγή πλούτου».

Αλλά το μεγάλο θέμα είναι το νερό. Η φυσική ροή του ποταμού άλλαξε πριν από 70 χρόνια για να πηγαίνει κατευθείαν στις εγκαταστάσεις του ιδιωτικού εργοστασίου. «Αν η κυβέρνηση δεν αποδεχθεί τις προτάσεις μας, θα πάμε να επαναφέρουμε τη φυσική ροή του ποταμού. Και μπορούμε να το κάνουμε. Και τότε σε τρεις, τέσσερις το πολύ ημέρες, δύο εκατομμύρια κάτοικοι της Ρώμης θα μείνουν χωρίς νερό».

Εμείς ξέρουμε…

«Κοιτάξτε», μου λέει ο κ. Σελάρι και με κοιτάει κατευθείαν στα μάτια: «Εμείς λέμε στο κράτος, που ούτως ή άλλως απουσιάζει, ότι εμείς μπορούμε να κάνουμε καλύτερα τη “δουλειά”. Εμείς ξέρουμε τη γη μας, εμείς ξέρουμε τα προβλήματα, εμείς πονάμε τον τόπο μας. Γιατί να δώσει σημασία ο γραφειοκράτης της Ρώμης όταν θα πρέπει να κάνει το ίδιο για χιλιάδες άλλα χωριά της Ιταλίας, που απέχουν εκατοντάδες χιλιόμετρα το ένα από το άλλο; Εχω την αίσθηση ότι ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και με την Ελλάδα. Είναι δυνατόν η Αθήνα να γνωρίζει και να ενδιαφέρεται για μικροσκοπικά ή και μεγαλύτερα νησιά που βρίσκονται διασκορπισμένα στο Αιγαίο και στο Ιόνιο; Εχω έρθει αμέτρητες φορές στα νησιά σας και η απουσία του κράτους φαίνεται. Είμαι σίγουρος ότι και στην Ελλάδα έχετε το ίδιο ακριβώς πρόβλημα».

O κ. Σελάρι δεν είναι κάτοικος του Φιλετίνο. Ζει 60 χιλιόμετρα μακριά, εκεί όπου βρίσκεται η έδρα της επιχείρησης στην οποία εργάζεται. Και εξήντα χιλόμετρα για τα δεδομένα της ορεινής ενδοχώρας του Λάτσιο δεν είναι αστεία υπόθεση. Η αλήθεια είναι ότι δείχνει κουρασμένος. Η υπόθεση της ανακήρυξης του «πριγκιπάτου» έχει προσθέσει υποχρεώσεις και σκοτούρες που δεν φανταζόταν. Το περασμένο Σάββατο φιλοξένησε στο άγνωστο μέχρι πριν από λίγες εβδομάδες Φιλετίνο τη γενική συνέλευση των δημάρχων όλης της Ιταλίας. Ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι δεν καταδέχθηκε να απαντήσει στην πρόσκληση του νέου «σταρ» της χώρας. Δύο σταρ είναι πολλοί, και από την άλλη «πού καιρός» για Φιλετίνο με τόσες σκοτούρες για τον Ιταλό πρωθυπουργό. Πιο τζέντλεμαν ο υπουργός Οικονομικών Τρεμόντι, ο οποίος αρνήθηκε ευγενικά βάζοντας μπροστά ειλημμένες υποχρεώσεις. Μη φανταστείτε τίποτα σπουδαίο, να σώσει τη χώρα του και το κοινό νόμισμα από τα χαρακώματα του Eurogroup. «Ναι, πια είμαστε στην πρώτη γραμμή. Το Φιλετίνο μπήκε μπροστά σε μια ιστορία που αφορά όλη τη χώρα και όχι μόνο», λέει με ελεγχόμενη μετριοφροσύνη.

Και οι κάτοικοι, πώς βλέπουν όλη την ιστορία; «Είναι ενθουσιασμένοι», μου απαντάει. Δεν είχα ακούσει ακόμα έναν καλοστεκούμενο εβδομηντάρη έξω από το καφενείο του χωριού να πειράζει έναν περαστικό, προφανώς φίλο του: «Ε, Φραντσέσκο, μην ξεχάσεις το Σάββατο (σ.σ. αναφερόταν στις χθεσινές εκδηλώσεις για την επίσημη ανακήρυξη του πριγκιπάτου) να φορέσεις την κορόνα!». Και αμέσως μετά, με λιγότερη διάθεση για καλαμπούρια: «Πριγκιπάτα και κουραφέξαλα!».

Διαχειριστική αυτονομία

Οποτε η κουβέντα έρχεται στην αυτονομία επιμένει σε έναν διαφορετικό όρο, στη «διαχειριστική αυτονομία», κάθε τόπος να διαχειρίζεται τα του οίκου του και η κεντρική κυβέρνηση απλώς να ελέγχει. «Εκτός από τους δημοσιογράφους μεγάλο ενδιαφέρον έδειξαν πολιτικοί, κόμματα, όμιλοι προβληματισμού. Ξέρετε, είχαμε email και από την Ελλάδα. Είμαστε σε επαφή με τη γραμματεία γνωστού Ελληνα πολιτικού, που μας ζητάει λεπτομέρειες για το σχέδιό μας».

Οσο για το νόμισμα, το φιορέτο, ναι, για την ώρα έχει συμβολικό χαρακτήρα. «Αλλά δεν θα μείνουμε εκεί. Θα το εκδώσουμε. Το πιο εύκολο πράγμα σήμερα είναι να φτιάξεις δικό σου νόμισμα!», μου λέει και σηκώνει τους ώμους. Το πιο ενδιαφέρον εδώ είναι η πρόθεση του δημάρχου να το συνδέσει με το ελβετικό φράγκο και όχι με το ευρώ. Δεν τον ρωτάω γιατί.

Η συνάντηση

Γεύμα με τη στενή έννοια του όρου δεν ήταν εφικτό να γίνει. «Δεν έχω φάει τίποτε από τις έξι η ώρα το πρωί, θα μου επιτρέψετε ένα μικρό κολατσιό», με παρακάλεσε ο δήμαρχος του Φιλετίνο, που στη μία το μεσημέρι έδειχνε ήδη αρκετά κουρασμένος. Το «κολατσιό» ήταν ένας εσπρέσο κι ένα κρουασάν. Λίγο αργότερα, ήρθε η σειρά μου, όταν απόλαυσα σε τοπικό εστιατόριο ένα πιάτο χωριάτικα νιόκι έναντι 7,5 ευρώ.

(Πηγή: www.lefkadanews.com)