Σπάνια και ξεχασμένα δημοτικά τραγούδια από το Μεγανήσι (μέρος 2^ο).

(Εδώ το 1ο μέρος)

Συνεχίζουμε την παρουσίαση των παλιών και ξεχασμένων πια δημοτικών που τραγουδιούνταν στο Μεγανήσι. Σε ετούτο το άρθρο θα δούμε μερικά τραγούδια από την πιο δημοφιλή κατηγορία, αυτή των τραγουδιών του γάμου.

Πρόκειται ίσως για την πιο πολυπληθή κατηγορία και περιλαμβάνει μερικά από τα πιο γνωστά και αριστουργηματικά δημοτικά μας τραγούδια. Είναι τραγούδια συνήθως χαρούμενα, καμαρωτά, με πάμπολλες παρομοιώσεις και προσωποποιήσεις και ειδικά για κάθε περίσταση και πτυχή της χαρμόσυνης τελετής: άλλα όταν στολίζουν την νύφη, άλλα όταν φεύγει ή φτάνει η νύφη κάπου, άλλα για τον γαμπρό, άλλα για τον κουμπάρο και τα μέλη της οικογένειας, άλλα για το τραπέζι του γάμου, άλλα για τα προζύμια, τα στρώματα, το πηγάδι… Αυτά μπορεί να ήταν χορευτικά ή της τάβλας, σύντομα ή μακροσκελή.

Το πρώτο της κατηγορίας (διατηρώ την αρίθμηση από την αρχή των άρθρων για λόγους αρχειοθέτησης) είναι από αυτά που έλεγαν στο ξύρισμα του γαμπρού, την Κυριακή το πρωί:

4) Φέρε αδερφή κρύο νερό

-Φέρε αδερφή μ’ κρύο νερό, και συ μάνα σαπούνι

-Το ξουράφι είν’ ατσαλένιο και η μπόλια μεταξένια

-Μπαρμπέρης είν’ ο πλάτανος, γαμπρός το κυπαρίσσι!

Το επόμενο τραγουδιόταν μόλις πήγαιναν να πάρουν την νύφη από το σπίτι της:

5) Αυτό το αστέρι το λαμπρό

Αυτό το αστέρι το λαμπρό, που πάει κοντά στην Πούλια,

Αυτό μου φέγγει κι έρχομαι κόρη στον οβορό* σου

Χτυπώ την θύρα δυο φορές, τα παραθύρια πέντε

-Σήκω ν’ αλλάξεις κόρη μου, να βάλεις τα στολίδια

Γιατί ήρθαν να σε πάρουνε πεζούρα και καβάλα!

*οβορός= ο αυλόγυρος, η μάντρα του σπιτιού.

Ακολουθεί τραγούδι που ακούγεται μόλις η νύφη φτάνει στο σπίτι του γαμπρού, το οποίο φυσικά περιέχει και τις στερεοτυπικές ευχές για να γεννήσει πολλά αγόρια:

6) Νύφη μας ξάστερο νερό

Νύφη μας, ξάστερο νερό και ξέλαμπρο φεγγάρι,

Το ταίρι σου το ζηλευτό κι όμορφο παλικάρι.

Στο σπίτι το πεθερικό, στην γειτονιά που ήρθες

Σαν κυπαρίσσι να σταθείς, σαν κρίνος να φουντώσεις

Και σαν μηλιά, γλυκομηλιά, ν’ ανθίσεις να καρπίσεις,

Και γιούς εννιά ν’ αξιωθείς και μια γλυκομηλίτσα!

Το ακόλουθο τραγούδι της τάβλας ακουγόταν στο τραπέζι της νύφης, στο σπίτι το πατρικό, το βράδυ πριν τον γάμο:

7) Δείπνα νύφη μου με μένα

Δείπνα νύφη μου μ’ εμένα κι αύριο δειπνάς στα ξένα.

Δείπνα νύφη με τσ’ γονιούς σου κι αύριο στου πεθερού σου.

Δείπνα νύφη μ’ με τ’ αδέρφια κι αύριο με τα ξαδέρφια.

Δείπνα νύφη μ’ με τσι θειάδες κι αύριο με τσι κουνιάδες.

Τα τραγούδια δεν τελείωναν με τον γάμο και το γλέντι του. Ας μην ξεχνάμε ότι ακολουθούσε η επίσκεψη της νύφης στο πηγάδι καθώς και τα περίφημα αλευρώματα. Οπότε να και ένα ακόμα τραγούδι την επομένη του γάμου έξω από το μπαλκόνι των νιόνυφων, τους οποίους, καθώς φαίνεται, δεν άφηναν στιγμή σε ησυχία:

8) Τώρα τα πουλιά

Τώρα τα πουλιά, τώρα τα χελιδόνια,

Τώρα οι πέρδικες συχνολαλούν και λένε:

«Ξύπνα αφέντη μ’ κι έφεξε,

Ξύπνα και πάει γιόμα*

Ξύπνα και φίλησε

Ματάκια αγρυπνισμένα

Κι άσπρονε λαιμό,

Κορμάκι σαν το γάλα»

*γιόμα=απόγευμα