Κι άστραψε φως η Ακροναυπλία

του Μάκη Πολίτη

Την 1^η Μάη του 1944 οι Γερμανοί εκτελούν στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής διακόσιους κομμουνιστές από το στρατόπεδο κρατουμένων του Χαϊδαρίου. Πώς βρέθηκαν εκεί; Σχεδόν όλοι τους ήταν παλιοί κρατούμενοι του καθεστώτος της 4^ης Αυγούστου, εξόριστοι και φυλακισμένοι μαζί στο κάστρο της Ακροναυπλίας.

Τον Απρίλη του 1941 ο Μεταξάς είχε ψοφήσει, αλλά το μεταξικό κράτος κρατιόταν ανέπαφο. Και ο Κορυζής που αυτοκτόνησε και ο Τσουδερός που τον διαδέχτηκε δεν έκαναν τίποτα για να αποκαταστήσουν τα ανθρώπινα δικαιώματα που στερούσαν σε φυλακές, κάστρα και ξερονήσια από τους πολιτικούς αντιπάλους του καθεστώτος. Ίσα-ίσα ακολούθησαν την γραμμή Μεταξά-Μανιαδάκη ως το τέλος, στημένες δίκες, φυλακές, εξορίες, βασανιστήρια, ρετσινόλαδο.

Και πέστε μου τώρα όλοι εσείς, που δεν έχετε κομμουνιστικές προκαταλήψεις σαν κι εμένα, τι ακριβώς είναι, πώς λέγεται, το να παραδίδει ένα κράτος, μια πολιτεία, μια κυβέρνηση τους πολιτικούς της αντιπάλους στον εχθρό που κατακτούσε τότε τη χώρα μας; Ή μήπως πρέπει, όπως γράφει και ο Ψαθάς, να χαθούμε μέσα σ’ ένα ωκεανό λέξεων για να βρούμε πως λέγεται ευγενικά η προδοσία, πώς αυτοπροσδιορίζονταν οι Εφιάλτες;

Το παρακάτω κείμενο είναι από το βιβλίο του Βασίλη Μπαρτζιώτα «Κι άστραψε φως η Ακροναυπλία», όντας κι ο ίδιος Ακροναυπλιώτης. Λάβετε τον κόπο να διαβάσετε αυτό το μικρό απόσπασμα. Ίσως έτσι λυθούν πολλές από τις απορίες, που δεν δικαιούστε να έχετε!

Παρέδωσαν τους κρατούμενους στους ναζί κατακτητές

«Στο αναμεταξύ, οι χιτλερικοί κατακτητές έφταναν στην Αθήνα. Οι ελληνικές στρατιωτικές μονάδες είχαν διαλυθεί και οι φαντάροι γυρνούσαν σαν τα κοπάδια, από χωριό σε χωριό, για να εξασφαλίσουν λίγο ψωμί και μεταφορικό μέσο, για να πάνε στα μέρη τους. Οι τελευταίες μας πληροφορίες ήταν πως οι Γερμανοί πλησίαζαν στον Ισθμό της Κορίνθου.

Η Ομάδα μας με επιτροπή της απαιτεί απ’ τη διοίκηση του στρατοπέδου να μας αφήσει αμέσως ελεύθερους. Συγκεντρωθήκαμε μπροστά στις κιγκλίδες και φωνάζαμε να ανοίξουν οι πόρτες της φυλακής μας. Όταν άκουσε τις φωνές και είδε τόσο πολύ κόσμο στις κιγκλίδες ο διοικητής – ήταν τότε ο μοίραρχος Γιαννίκος, που τον αποκαλούσαμε «Κυριακή» απ’ το όνομα του εκφωνητή της ελληνικής εκπομπής του ραδιοσταθμού του Βερολίνου – γίνηκε κατάχλομος και άρχισε να φωνάζει από την πόρτα του γραφείου του: «Έχετε το λόγο της στρατιωτικής μου τιμής, ότι αν οι Γερμανοί περάσουν τον Ισθμό, που είναι η τελευταία γραμμή αμύνης, διαθέτω εβδομήντα χωροφύλακες, κάμποσα οπλοπολυβόλα και βαριά πολυβόλα, θα πάρω κι εσάς και θα πολεμήσουμε μαζί».

Όπως έδειξαν τα πράγματα, ο κύριος διοικητής μάς έλεγε ψέματα για να μας καθησυχάσει… Κανένα λόγο στρατιωτικής τιμής δεν έχουν οι χαφιέδες. Ζητούσε απλώς να κερδίσει χρόνο. Για να εκπληρώσει την αποστολή που πήρε απ’ τον Μανιαδάκη, να μας παραδώσει αιχμάλωτους στους καταχτητές για να μας εξοντώσουν!

Την άλλη μέρα, επιτροπή μας ζήτησε να παρουσιαστεί στον Εγγλέζο στρατηγό (αυτός ήταν τώρα ανώτατος διοικητής Πελοποννήσου) για να βάλει το ζήτημα της απόλυσής μας. Ο Εγγλέζος στρατηγός δεν τους δέχτηκε. Επιτροπή μας έκανε διάβημα και στον αντισυνταγματάρχη Πατέρη. Υποσχέθηκε να μας αφήσει. Μας παρέδωσε. Όπως είναι γνωστό, ο Πατέρης έγινε αργότερα αντιστράτηγος και αρχηγός της Χωροφυλακής. Οι Γερμανοί κατέλαβαν την Ακροναυπλία τις τελευταίες μέρες του Απρίλη του 1941. Η διχτατορία, ο Μανιαδάκης, η πλουτοκρατική ολιγαρχία που στήριζε τη διχτατορία μάς παρέδωσαν «διά πρωτοκόλλου» στους χιτλερικούς φασίστες σαν αιχμαλώτους πολέμου…».

Σημ.ΜΤ: Στην φωτογραφία αρχείου, φυλακισμένοι κομμουνιστές στην Ακροναυπλία. Όποιος επιθυμεί περισσότερα στοιχεία για τις φυλακές εκείνες, αλλά και άλλες ιστορικές φυλακές αντικαθεστωτικών, ας ρίξει μια ματιά στο άρθρο «Φυλακές της Αντίστασης και του Εμφυλίου»