Η συγγραφέας του έργου «Νυχτερινές Συνομιλίες», Χρυσούλα Γεωργούλα, μιλά στο independent.gr

Πώς προέκυψε η ιδέα συγγραφής του έργου;

Τον Σεπτέμβρη του 2015 έχασαν την ζωή τους τέσσερις ασθενείς από πυρκαγιά που εκδηλώθηκε στο ΨΝΑ, το γνωστό σε όλους μας Δαφνί. Οι άτυχοι συνάνθρωποί μας ήταν καθηλωμένοι. Υπεύθυνος για την πυρκαγιά θεωρήθηκε τρόφιμος, ο οποίος χαρακτηρίστηκε ιδιαίτερα επικίνδυνος. Ένα χρόνο αργότερα ο πατέρας του δράστη, σε συνέντευξή του αναφέρθηκε στις μετά το περιστατικό άθλιες συνθήκες διαβίωσης του γιου του στο ψυχιατρείο, οι οποίες συμπεριελάμβαναν καθήλωση, εγκλεισμό, στέρηση προαυλισμού και ξύλο. Όλες αυτές οι πληροφορίες αποτέλεσαν επώδυνη έκπληξη για μένα, που ως τότε θεωρούσα πως μετά το όνειδος της Λέρου, η αντιμετώπιση των ψυχικώς νοσούντων συμπολιτών μας είχε εναρμονιστεί με τα ισχύοντα στην Ευρωπαϊκή ένωση πρότυπα. Έκτοτε η διερεύνηση της τύχης των ατόμων, που διαβαίνουν συνήθως ακούσια τις πύλες των ψυχιατρικών μονάδων της χώρας μας μου έγινε έμμονη ιδέα. Σύμφωνα με τους ψυχιάτρους ο μέσος όρος των ακούσιων εγκλεισμών στην Ελλάδα ανέρχεται στο 75-80%, συχνά 95%, όταν στην Ε.Ε. είναι 7-8%. Η πάνω από 85% διαφορά οφείλεται στον στιγματισμό, στην κοινωνική απομόνωση των οικογενειών με ψυχικά πάσχοντα μέλη και στην συμβίωση με ένα άτομο που δεν γνωρίζουν τις περισσότερες φορές πώς να αντιμετωπίσουν, αλλά πάνω και πέρα από όλα στην ευρέως διαδεδομένη στρεβλή πεποίθηση ότι το ψυχικό νόσημα ισοδυναμεί με καθολικό καρκίνο σε τελικό στάδιο. Έχοντας υπόψη τα προαναφερθέντα και ανακαλύπτοντας στην συνέχεια αναφορές σε άλλα τέτοιου τύπου ατυχήματα σε ψυχιατρικά καταστήματα όπως αυτοκτονίες, εξαφανίσεις κλπ. οδηγήθηκα στο συμπέρασμα πως το ατύχημα στο ΨΝΑ δεν ήταν μεμονωμένο και πως στο τέλος της δεύτερης δεκαετίας της δεύτερης χιλιετηρίδας μ.Χ. η φροντίδα της πλέον ευάλωτης ομάδας του πληθυσμού μας είναι μεσαιωνική.
Όλα αυτά με οδήγησαν στην επινόηση της Σωτηρίας, που χωρίς κατάλληλη εκπαίδευση και το κυριότερο χωρίς κάποια κοινωνική ευαισθησία εργάστηκε παλαιότερα σε ίδρυμα για παιδιά με ειδικές ανάγκες και τώρα είναι νοσηλεύτρια σε ψυχιατρική κλινική. Εξαντλημένη από τις συνεχείς βάρδιες και το ακατάστατο ωράριο εφαρμόζει ανεξέλεγκτη θεραπείες, οι οποίες είναι μη αποδεκτές από την σύγχρονη ψυχιατρική.

Σε ποιους απευθύνεται το έργο και ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να περάσετε στον θεατή;

Το έργο απευθύνεται πρώτα στις οικογένειες των ψυχικά νοσούντων και στην κοινωνία που οφείλουν να καταλάβουν πως με κατάλληλη αντιμετώπιση και την κοινωνική – οικονομική υποστήριξη μπορεί το μεγαλύτερο ποσοστό ψυχικώς νοσούντων να παραμείνει στους κόλπους της οικογένειάς του. Έπειτα σε όσους σχεδιάζουν τις πολιτικές για την ψυχική υγεία στην Ελλάδα και τέλος στους ίδιους τους ασθενείς που απογοητευμένοι και ηττημένοι δέχονται αδιαμαρτύρητα την απόρριψη, την κοινωνική απαξίωση και την ιδρυματοποίησή τους.
Εκείνο που θέλω να αποκομίσουν από την παράσταση οι θεατές είναι πως η ψυχική νόσος είναι μια νόσος όπως όλες οι άλλες και πως στα προηγμένα κράτη αντιμετωπίζεται μέσα στην κοινωνία και όχι με την ιδρυματοποίηση των ασθενών. Ο Καιάδας της ψυχικής ασθένειας στην Ελλάδα πρέπει να κλείσει οριστικά.

Πόσο ευαισθητοποιημένη θεωρείτε πως είναι η πολιτεία σε θέματα ψυχικής υγείας;

Εάν η πολιτεία ήταν ευαισθητοποιημένη δεν θα κάναμε σήμερα αυτήν την συζήτηση. Οι προβληματικές πολιτικές στον ευαίσθητο τομέα της ψυχικής υγείας στην χώρα μας καθιστούν την ψυχιατρική μεταρρύθμιση που ξεκίνησε το 1985 όνειρο θερινής νυκτός. Οι πολιτικές αυτές σε συνδυασμό με τις γενικότερες περικοπές στην υγεία έχουν ως συνέπεια την μείωση των υποδομών και την υποστελέχωση των εναπομεινάντων με προσωπικό χωρίς την κατάλληλη εκπαίδευση. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η μη ομαδοποίηση παρόμοιων ψυχιατρικών περιστατικών, έτσι ώστε νοσηλεύονται στον ίδιο θάλαμο βαριά ψυχιατρικά περιστατικά με νέους οι οποίοι με τον κατάλληλα εκπαιδευμένο φροντιστή θα μπορούσαν να ζουν και στο οικογενειακό τους περιβάλλον. Όταν ένας νοσηλευτής χωρίς την κατάλληλη εκπαίδευση είναι υποχρεωμένος να επιβλέπει είκοσι και περισσότερους ασθενείς στην βάρδιά του, είναι ανθρωπίνως αδύνατον να έχει τον πλήρη έλεγχό τους, αν συνυπολογίσουμε την επαγγελματική εξουθένωση την οποία αντιμετωπίζει από τις συνεχόμενες και πολλές φορές χωρίς ρεπό βάρδιες. Επίσης, από ό,τι γνωρίζω, δεν προβλέπεται η ψυχολογική υποστήριξη των νοσηλευτών που απασχολούνται στον ευαίσθητο τομέα της ψυχικής υγείας. Οι παραπάνω ανεπάρκειες καθιστούν τον τομέα της ψυχικής υγείας στην χώρα μας γκρίζο τοπίο και τους ατυχείς συμπολίτες μας φαντάσματα, σκουπίδια σπρωγμένα κάτω από το χαλί.

Μιλήστε μας για τα προηγούμενα έργα σας.

Διακρίθηκα στον 1ο Πανελλήνιο Διαγωνισμό Ποίησης «Γιάννης Φάτσης» του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με το ποίημα «Πέτρα» που δημοσιεύτηκε στη συλλογή «Περνούν οι μέρες», και με το διήγημα «Χλόη στις ράγες» στον 2ο διαγωνισμό διηγήματος του Diavasame .gr που δημοσιεύτηκε στο « 19 νέα βήματα» του Diavasame .gr εκδόσεις Ελευθερουδάκη 2009 . Διηγήματά μου έχουν δημοσιευθεί στις ιστοσελίδες schooltime.gr και microstory. gr.
Έργα:
Ποιητική συλλογή «Ποίησις κρύπτεσθαι φιλεί» ,2019, αυτοέκδοση
Συλλογή διηγημάτων: «Μικρές αφηγήσεις», 2019, εκδόσεις Άρτεμις παρουσιάζεται την Κυριακή 1η Δεκεμβρίου, 7μ.μ. Ορφέας Φωκίωνος Νέγρη 25.
Θεατρικός μονόλογος: «Νυχτερινές συνομιλίες», 2019, εκδόσεις Άρτεμις.

Τι εύχεστε για το μέλλον;

Εύχομαι η πολιτεία και οι εμπλεκόμενοι φορείς στον χώρο της ψυχικής υγείας να πράξουν τα αυτονόητα, έτσι ώστε να μην χρειαστεί να ξαναγραφτούν έργα σκληρά όπως οι «Νυχτερινές συνομιλίες».

Οι «Νυχτερινές συνομιλίες» παρουσιάζονται κάθε Τετάρτη στις 19.15 στο Studio Κυψέλης (Σπετσοπούλας 9, Κυψέλη) από τις 23 Οκτωβρίου 2019.

Η ταυτότητα της παράστασης

Κείμενο: Χρυσούλα Γεωργούλα
Σκηνοθεσία: Νίκος Ξυθάλης
Ερμηνεύει η Νανά Δόμβρου

Σκηνικά: Μαρία Δρακοπούλου
Μουσική επιμέλεια: Βαγγέλης Αυγέρης
Φωτισμοί: Λάκης Κυρλίδης
Φωτογραφίες: Κώστας Βολιώτης
Επικοινωνία: Νατάσα Παππά

Πηγή: Independent.gr