Μεταξύ αυτών και το Μεγανήσι

Της Δάφνης Χρονοπούλου

‘Αρχαιολογία, τουρισμός και τοπικές κοινωνίες’. Θέμα τεράστιο κι ανεξάντλητο στον τόπο μας, θέμα ενδιαφέρον για μια τουριστική χώρα αλλά και τοπικά για μας εδώ στα τουριστικά νησιά, θέμα απαραίτητο αν θέλουμε να κατανοήσουμε πού είμαστε και πού πάμε, να μελετήσουμε και να αποφύγουμε την αλλοτρίωση και την καταστροφή της κληρονομιάς μας αλλά δίχως να στερέψουμε τους πακτωλούς που μας κράτησαν όρθιους για δεκαετίες σε χρόνια σκληρά ή εύκολα.

Την έρευνα ξεκινά το Πανεπιστήμιο Κρήτης κι είναι διπλή η χαρά μου διότι η η ερευνητική πρόταση, που μάλιστα διακρίθηκε, ετοιμάστηκε από την ομάδα της αγαπημένης φίλης μου Δέσποινας Νάζου που η αξιόλογη διατριβή της για Μύκονο και Ρήνεια μού άνοιξε δρόμους όπως και όσα μάς δίδαξε για τον Τουρισμό και τη Χαρτογραφία όταν συμμετείχε πρόθυμα στα Εθελοντικά Μαθήματα στη Μύκονο.

Μυκονιάτισσα, ακούραστη και πάντα παρούσα στα φλέγοντα του τόπου είναι παθιασμένη για τη δουλειά της και το ξέρω πως η νέα έρευνα θα μας προσφέρει γνώση ανεκτίμητη και πολύ αναγκαία στον καιρό μας.

Ακολουθούν πιο αναλυτικά περί έρευνας:

από kepom
Archaeotour: έρευνα Αριστείας και Καινοτομίας της Δέσποινας Νάζου

ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΤΗΣ ΔΕΣΠΟΙΝΑΣ ΝΑΖΟΥ ΩΣ ΜΕΤΑΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΉ ΕΡΕΥΝΑ ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗ ΓΓΕΤ/ΕΛΙΔΕΚ

TITΛΟΣ: ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ,ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ: υποδοχή, πρόσληψη και οικειοποίηση του αρχαιολογικού αποθέματος στη νησιωτική Ελλάδα (Δήλος-Ρήνεια- Μύκονος (Κυκλάδες), Μεγανήσι-Λευκάδα (Ιόνιο)».
Ακρωνύμιο: «ARCHAEOTOUR»
Μεγάλη διάκριση έλαβε η ερευνητική πρόταση της Δέσποινας Νάζου, κοινωνικής ανθρωπολόγου[1].

Κατέλαβε (με βάση τον προσωρινό πίνακα κατάταξης) την 44η θεση σε σύνολο 150 επιλεγμένων για χρηματοδότηση προς υλοποίηση προτάσεων από τις 1670 που συνολικά διαγωνίστηκαν και κατατέθηκαν στη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας και οι οποίες αφορούν –μέχρι στιγμής- στα παρακάτω 7 ευρύτερα επιστημονικά πεδία:
Α. Φυσικές Επιστήμες
Γ. Επιστήμες Ζωής (Ιατρικής και Επιστημών Υγείας)
Δ. Γεωπονικές Επιστήμες
Ε. Μαθηματικά και Επιστήμες της Πληροφορίας
ΣΤ. Κοινωνικές Επιστήμες
Ζ. Ανθρωπιστικές Επιστήμες (και Τέχνες)
Η. Περιβάλλον και Ενέργεια

Η «Archaeotour», με Επιστημονική Υπεύθυνη/βασική μεταδιδακτορική ερευνήτρια τη Δέσποινα Νάζου, σε συνεργασία με την Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας Νένα Γαλανίδου (Πανεπ. Κρήτης) και μια ευρύτερη ομάδα αριστούχων μεταπτυχιακών φοιτητών και υποψηφίων διδακτόρων που υποστηρίζουν επιστημονικά το όλο εγχείρημα, επιλέχθηκε ως έρευνα επιτυχούς διεπιστημονικής συνομιλίας της Αρχαιολογίας, των Σπουδών Τουρισμού και της Κοινωνικής/Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας.

Συγκεκριμένα κατατάχτηκε μέσα στις 10 καλύτερες ερευνητικές προτάσεις στην υπο-ενότητα ΣΤ’ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ/ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ (250 προτάσεις -28 επιλέχθηκαν)
ως «μεταδιδακτορική διεπιστημονική έρευνα ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ και ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ».
Φορέας αξιολόγησης και χρηματοδότησης της πρότασης :
Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ)/ Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ)

Πρόκειται τόσο για μια μεγάλη συλλογική διάκριση, όσο και για μεγάλη διάκριση για τον καθένα/καθεμιά ερευνητή/τρια ατομικά και ειδικά για την επιστημονική υπεύθυνη σχεδιασμού και υλοποίησης της πρωτότυπης έρευνας, τη Δέσποινα Νάζου.
Το Πανεπιστήμιο Κρήτης (Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας), θα στεγάσει και θα υποστηρίξει την έρευνα σε όλη τη διάρκεια της (3,5 χρόνια)

ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΑΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Η προτεινόμενη έρευνα πρόκειται ν’ αναπτυχθεί σε πέντε -κυρίως- Ελληνικά νησιά για να μελετήσει τους τρόπους με τους οποίους η αρχαιολογική έρευνα και το μνημειακό απόθεμα (ευρήματα – υλικότητες του παρελθόντος) που αποκαλύπτει, διασταυρώνονται, συμπορεύονται ή και συγκρούονται με τις τοπικές κοινωνίες.
Ο κεντρικός σκοπός της έρευνας είναι να καταγράψει και να αξιολογήσει την υποδοχή, την υιοθέτηση και διαχείριση (συμβολική, εμπορική, πολιτική) των αρχαιολογικών δραστηριοτήτων από τις διάφορες ομάδες συμφερόντων που ζουν σε κάθε νησί.
Γενικότερα η έρευνα αφορά στους τρόπους που η αρχαιολογία ως επιστήμη, οι ανασκαφές ως πρακτική και τα ευρήματά τους εγγράφονται μέσα στην καθημερινότητα των τοπικών κοινωνιών. Στους τρόπους με τους οποίους οι μη -ειδικοί αντιλαμβάνονται τα μνημεία, την κληρονομιά, στους τρόπους που τους αποδίδουν συμβολικό νόημα, αλλά και τα βιώνουν, τα εντάσσουν στη ζωή τους, στη συλλογική τους μνήμη και τα χρησιμοποιούν ως “δημόσια” ή τοπική ιστορία. Επίσης η «Δημόσια Αρχαιολογία» προσπαθεί ν’αναδείξει στο πώς διαμορφώνονται οι ‘πολιτικές’ διαχείρισης μιας ανασκαφής ή των μνημείων από όλους τους φορείς που εμπλέκονται σε αυτή τη διαχείριση. Γενικά η έρευνα αφορά στην Αρχαιολογία στη δημόσια σφαίρα της καθημερινότητας, όταν φτάνει στον κόσμο, έξω πια από τα πανεπιστήμια και καθορίζει και καθορίζεται από την κυρίαρχη ιδεολογία, τα πολιτικά συμφέροντα, τον ενεργό ρόλο των πολιτών των τοπικών κοινωνιών ώστε να ορίσουν και να διαχειριστούν οι ίδιοι ζητήματα πολιτιστικής ταυτότητας και κληρονομιάς.
Πιο συγκεκριμένα για την παρούσα έρευνα: μέσα από τη θεωρητική οπτική της Δημόσιας Αρχαιολογίας, της Ανθρωπολογίας του Τουρισμού και των Σπουδών Τουρισμού, καθώς και με τα ποιοτικά μεθοδολογικά εργαλεία της εθνογραφικής έρευνας πεδίου, καθώς και της αρχειακής έρευνας θα διερευνηθούν οι κοινωνικές ταυτότητες που αναδύονται δυναμικά σε δύο νησιωτικές κοινωνίες τον 21ο αιώνα αναφορικά με τις υλικότητες του παρελθόντος και της ‘κληρονομοποίησής’ τους . Στη Μύκονο η έρευνα θα αναπτυχθεί γύρω από τους αρχαιολογικούς χώρους της Δήλου και της Ρήνειας, στο Μεγανήσι γύρω από τις προϊστορικές θέσεις της Παλαιολιθικής Εποχής και της Ύστερης Εποχής του Χαλκού που έφερε στο φως η επιφανειακή έρευνα του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Οι μελέτες περίπτωσης της Δήλου και της Ρήνειας στο Νότιο Αιγαίο και του Μεγανησίου στο Κεντρικό Ιόνιο προσφέρουν μια κοινή συγκριτική βάση και πολλαπλά φίλτρα ερμηνείας της σχέσης της αρχαιολογίας, αλλά και της ανθρωπολογίας με το ευρύ κοινό και της σχέσης της αρχαιολογίας με το αίτημα ή το πρόταγμα της τουριστικής ανάπτυξης.
Ως προς τις κοινωνικές επιπτώσεις της έρευνας αφορούν στην:
1. Οικονομική και κοινωνική ενδυνάμωση των τοπικών κοινωνιών οι οποίες μπορούν να αρθρώσουν το δικό τους λόγο και να αποκτήσουν ορατότητα μέσα από την εθνογραφική τους παρουσίαση προκειμένου να αξιώσουν τρόπους χρήσεις του πολιτισμού τους στο πλαίσιο μιας τουριστικής ανάπτυξης με βάση τις ανάγκες τους και τις δικές πολιτισμικές εννοιολογήσεις.
2. Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των τοπικών και εθνικών φορέων πολιτισμού και τουρισμού, όπως ο ΕΟΤ, οι Αρχαιολογικές Εφορείες, οι Δήμοι, οι Δημοτικές πολιτιστικές Εταιρείες. Οι συνέργειες με το Πανεπ. Κρήτης και η δημιουργία κοινών πολιτιστικών και εκπαιδευτικών δράσεων, θα βοηθήσει να χαρακτούν πολιτικές, να δοθούν νέες κατευθύνσεις στην τουριστική πολιτιστική πολιτική. Η συνεργασία του πανεπιστημίου με τις τοπικές κοινωνίες θα ωθήσει στην ανάδειξη νέων τουριστικών προϊόντων, ενώ μέσα από την παραπάνω διαδικασία θα δοθεί η δυνατότητα να απευθύνουν αιτήματα στις αγορές για ποιοτικό τουρισμό.

Ως προς τη διάδοση και κοινωνική αξιοποίηση των αποτελεσμάτων οι δράσεις της έρευνας αφορούν στην:
· Διαμόρφωση ηλεκτρονικής πλατφόρμας με βάση τα αποτελέσματα του έργου για χρήση από τους πολιτιστικούς και εκπαιδευτικούς φορείς.
· Δημιουργία θερινών Σχολείων με τη συμμετοχή και φοιτητών από το εξωτερικό
· Δημιουργία σεμιναρίων και ημερίδων σε συνέργεια με τους Φορείς που θα υποστηρίξουν τη διεξαγωγή της έρευνας μέσα από την παροχή δεδομένων και αρχειακού υλικού.
· Συνεργασία με τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και παροχή υλικού για την υποστήριξη διαλέξεων για τις τοπικές κοινωνίες, τις αρχαιολογικές τους υλικότητες και τη δημόσια χρήση τους.
– Συνεργασία με τις Δημοτικές Βιβλιοθήκες, Αναγνωστικές Λέσχες και Συλλόγους με την παροχή διαλέξεων και διάθεσης των γραπτών και ηλεκτρονικών αποτελεσμάτων για χρήση από τα μέλη τους.
Τα αποτελέσματα θα έχουν κυρίως: α)τη μορφή μονογραφίας, β) ψηφιακής πλατφόρμας με χρήση των σύγχρονων τεχνολογιών προκειμένου να αποτελέσουν τη βάση δημιουργίας ελκυστικών τουριστικών προϊόντων, γ) Μορφή δημοσιευμάτων σε επιστημονικά περιοδικά και συνέδρια.
_______________________________________________________________
[1] Η Δέσποινα Νάζου είναι συμβασιούχος Λέκτορας/Διδάσκουσα στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Διοίκηση, Σχεδιασμός και Πολιτική του Τουρισμού») και στο νεοσύστατο πανεπιστημιακό Τμήμα Οικονομικής και Διοίκησης Τουρισμού ( Πανεπ. Αιγαίου) στη Χίο. Είναι πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Κατέχει από το 2003 διδακτορικό τίτλο (Phd), όπως και τον πρώτο μεταδιδακτορικό της τίτλο (postdoc) από το 2006, από το Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Τα επιστημονικά πεδία που κινείται αφορούν στην Ανθρωπολογία του Τουρισμού, στην έμφυλη επιχειρηματικότητα, στις πολιτισμικές/κοινωνικές ταυτότητες στον νησιωτικό χώρο του Αιγαίου (Μύκονος, Λέσβος, Ρήνεια), του Ιονίου και στη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς αυτών των περιοχών. Έχει συμμετάσχει σε πολλά ελληνικά και διεθνή ερευνητικά προγράμματα και έχει πλούσιο συγγραφικό επιστημονικό έργο.

Πηγή: Cyclades24.gr