Μια νέα γενετική ανάλυση της εξέλιξης της ψείρας δείχει ότι οι άνθρωποι άρχισαν να φοράνε ρούχα πριν από 170.000 χρόνια, γεγονός που επέτρεψε στους homo sapiens, μερικές δεκάδες χιλιάδες χρόνια αργότερα, ντυμένοι και ζεστοί πια, να μεταναστεύσουν με επιτυχία από την Αφρική προς την Ευρώπη και άλλες περιοχές του πλανήτη. Οι πληροφορίες αυτές μπορούν να αξιοποιηθούν σε πολλά πεδία, όπως στην ιατρική, την εξελικτική βιολογία, την οικολογία, την ανθρωπολογία κλπ.

Οι Αμερικανοί ερευνητές των πανεπιστημίων της Φλόριντα, της Ιντιάνα, της Πενσιλβάνια και του Τέξας, υπό τον ερευνητή της Μουσείου Φυσικής Ιστορίας της Φλόριντα Ντέιβιντ Ριντ, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο περιοδικό «Molecular Biology and Evolution» (Μοριακή Βιολογία και Εξέλιξη), μελετούν εδώ και χρόνια το DNA των ψειρών στο σύγχρονο άνθρωπο για να καταλάβουν καλύτερα την ανθρώπινη εξέλιξη.

Η νέα εκτίμηση μάλλον εξέπληξε τους αρχαιολόγους και ανθρωπολόγους, καθώς δεν περίμεναν οι άνθρωποι να έχουν χρησιμοποιήσει ρούχα τόσο παλιά στο παρελθόν. Αυτό ταιριάζει καλύτερα, πάντως, με το γεγονός ότι η προτελευταία εποχή των παγετώνων συνέβη πριν από περίπου 180.000 χρόνια, κάτι που πιθανότατα θα παρακίνησε τους προγόνους μας να βρουν τρόπους προστασίας από το κρύο. Όταν η τελευταία μεγάλη εποχή παγετώνων έλαβε χώρα πριν από περίπου 120.000 χρόνια, ήσαν πια καλύτερα προετοιμασμένοι να επιβιώσουν στις αντίξοες κλιματολογικές συνθήκες.

Η συγκεκριμένη μελέτη, που χρηματοδοτήθηκε από το Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών των ΗΠΑ και διήρκεσε πέντε χρόνια, χρησιμοποίησε νέες τεχνικές ανάγνωσης των γενετικών αλληλουχιών της ψείρας, για να υπολογίσει πότε οι ψείρες των ρούχων άρχισαν να αποκλίνουν γενετικά από τις «ξαδέλφες» τους, τις ψείρες του κεφαλιού, μια εποχή που θεωρείται ότι άρχισαν να εμφανίζονται συνεπώς τα ρούχα και να διαφοροποιείται έτσι το περιβάλλον στο οποίο ζούσαν τα δύο είδη χειρών. Σύμφωνα με τον Ριντ, «επειδή είναι τόσο καλά προσαρμοσμένες στα ρούχα, πιστεύουμε ότι οι ψείρες του σώματος ή των ρούχων σχεδόν σίγουρα δεν υπήρχαν πριν οι άνθρωποι φορέσουν τα πρώτα ρούχα τους».

Η γενετική έρευνα συμπέρανε ότι οι πρόγονοί μας άρχισαν να ντύνονται περίπου 70.000 χρόνια πριν αρχίσουν να μεταναστεύουν σε πιο ψυχρά κλίματα και σε πιο βόρεια γεωγραφικά πλάτη, μια μετακίνηση που εκτιμάται ότι συνέβη για πρώτη φορά πριν από 100.000 χρόνια. Θεωρείται αδύνατο η ημερομηνία αυτή να επιβεβαιωθεί από συμβατικά αρχαιολογικά ευρήματα, καθώς τα ρούχα είναι αδύνατο να επιβιώσουν μετά από τόσα χρόνια.

Οι μελετητές εκτιμούν ότι οι άνθρωποι άρχισαν να φοράνε ρούχα αρκετό καιρό μετά την απώλεια των μεγάλων τριχών στο σώμα τους, κάτι που άλλες γενετικές έρευνες υπολογίζουν ότι συνέβη πριν από 1 εκατομμύριο χρόνια περίπου. Αυτό σημαίνει ότι πιθανότατα οι πρόγονοί μας έζησαν πολλές εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια στην Αφρική χωρίς προστατευτικό τρίχωμα, αλλά και χωρίς ρούχα.

Αντίθετα με άλλα παράσιτα, η γενετική μελέτη των ψειρών σε βάθος χρόνου είναι εφικτή, πράγμα που επιτρέπει στους γενετιστές να εξάγουν συμπεράσματα για τον ξενιστή-οικοδεσπότη τους (εν προκειμένω τον πρωτόγονο άνθρωπο) με βάση τις διαχρονικές αλλαγές στο DNA των ψειρών. Η τεχνική αυτή εφαρμόζεται εδώ και 20 χρόνια και έχει αρχίσει να αποδίδει σημαντικές ενδείξεις για την ανθρώπινη εξέλιξη με βάση την εξέλιξη της ψείρας, όσο και αν αυτό ακούγεται παράδοξο.

Οι πρόγονοι των συγχρόνων ανθρώπων (homo sapiens) εκτιμάται ότι πρωτοεμφανίστηκαν πριν από περίπου 200.000 χρόνια.

(Πηγή: www.enet.gr)