Σπάνια και ξεχασμένα δημοτικά τραγούδια από το Μεγανήσι (μέρος 6^ο).

Τα προηγούμενα άρθρα: 1ο, 2ο, 3ο, 4ο, 5ο 

Στο 6^ο και τελευταίο άρθρο αυτού του αφιερώματος θα παρουσιάσουμε πέντε τραγούδια μιας ιδιαίτερης κατηγορίας, μάλλον από τις πιο αγαπημένες, αυτής των περιγελαστικών τραγουδιών. Πρόκειται για τραγούδια με εύθυμο και περιπαικτικό στίχο, σκωπτικά και καλαμπουρτζίδικα. Πιστά στην αριστοφανική μας παράδοση, ενίοτε γίνονται άσεμνα, πολλές φορές είναι πονηρά (αν και κάπως κεκαλυμμένα) και θίγουν όλων των ειδών τους ανθρώπους και καταστάσεις. Έτσι μπορεί να μιλούν για τους ερωτευμένους, τους απατημένους, τις όμορφες και τις άσχημες, τους ξένους, για κάθε λογής κουσούρι ή για κάθε αστείο περιστατικό που θα προκαλούσε την θυμηδία και το κέφι σε όσους το ακούνε. Ας τα δούμε:

31) Μαρή κοπέλα του παπά

Μαρή κοπέλα του παπά, μαρή παπαδοπούλα,

Τον άντρα που σου τάξανε, σήμερα τον παντρεύουν.

Κι αν δεν πιστεύεις ρούσα μου, έβγα στο παραθύρι

Να ιδείς τον γάμο που’ ρχεται και να τονέ γνωρίσεις.

Κι αν δεν πιστεύεις τσούπα μου, για βγε στο μπαλκονάκι

Να ιδείς το γάμο που’ ρχεται, να ιδείς τσου συμπεθέρους,

Να ιδείς και τον καλό γαμπρό πεζούρα με τη νύφη.

 

Το επόμενο αναφέρεται σε ένα από τα φετίχ του δημοτικού τραγουδιού: την όμορφη χήρα!

 

32) Κυρά ο κουμπάρος σ’ αγαπεί

Σύρντα, σύρντα στο Βαθύ και βρίσκω έναν κουμπάρο.

Κι έφαγα δα στο σπίτι του με όλο μου το θάρρο.

-Κουμπάρε … [αναφέρει όνομα], κάθησε κι ακουρμάσου*.

Το λόγο που θε να σου πω, βάλτονε στην καρδιά σου.

Το λόγο που θε να σου πω, να μην τονέ πετάξεις.

Νια** χήρα που ‘ναι εδευτού να ιδείς και να ξετάξεις,

Αν έχει ομορφιές καλές και έξυπνο χαμπέρι.

Η κουμπάρα μ’ που ‘ναι εδεγιά πρέπει να τηνέ ξέρει.

Σύρε κουμπάρ’ μ’ πέτσης*** το με τόση φρονιμάδα

Και σύρε εξέτασέ τηνε αν έχει κι ομορφάδα.

-Κυρά ο κουμπάρος μ’ σ’ αγαπεί και ντρέπεται να σου το πει

-Ντρέπεται και δεν ντρέπεται, σπίτι μου πώς δεν έρχεται;

 

*ακουρμάσου= άκου με προσοχή, στήσε αυτί.

** Νια= εδώ σημαίνει «μια», όχι νέα.

***πέτσης= πές της

 

Το επόμενο δεν μοιάζει και τόσο με τραγούδι, όσο με… γραφειοκρατική αναφορά! Στην πραγματικότητα ήταν στίχοι με παροιμιώδη ρίζα και έμπνευση, από σχετική ιστορία με δύο αδέρφια που τσακώνονταν για μια ρίζα ελιά, μέχρι που την έκαψε ο κεραυνός.

33) Κεραυνός έπεσε

Κεραυνός έπεσε

Εις θέσιν Καραβίδα

Και κατέκαυσεν

Εν και μόνον ελαιόδεντρον

Το οποίο κατείχον

Οι δύο αδερφοί

Μούλιου και Μπαμπαρέζου

 

Και η ξενιτιά από την ανάποδη:

 

34) Στην Αμερική

Στην Αμερική, ακούστε…

Τον πρώτο χρόνο κάθονται, τον δεύτερο μεθάνε

Τον τρίτο διασκεδάζουνε, τον τέταρτο γλεντάνε.

Από τον πέμπτο κι ύστερα μαθαίνουν να μιλάνε.

Τότε δεν καταδέχονται με τους γραικούς να πάνε.

 

Και τέλος, ένα ξόρκι στους κινδύνους της θάλασσας δια μέσου του χιούμορ:

35) Πουνεντογάρμπι

Πουνεντογάρμπι εφύσηξε πέρα κατά τσου Σκάρους

Βάστα Αρεστή μου το πανί και Φλίππο το τεμόνι

Γιατί ο γέρο Νικολός απόψε τελειώνει!

Σπάσανε ούλα τ’ άρμπουρα, σπάσανε κι οι πρυμάτσες,

Χάσαν και την παλιόκαπα του γέρο- Καλαμάκη!

 

Ελπίζω το μικρό αυτό αφιέρωμα να διαφώτισε έστω και λίγο το κομμάτι αυτό της δημοτικής παράδοσης του Μεγανησίου και να αποτελέσει έναυσμα για περαιτέρω έρευνα και ανάδειξη του λαογραφικού μας υλικού, πριν αυτό χαθεί για πάντα μαζί με τους τελευταίους φορείς του.