Ο Χαράλαμπος Ν. Ζαβιτσάνος αποφάσισε να εκδώσει ένα βιβλίο το οποίο θα εμπεριείχε τις εμπειρίες ζωής των ανθρώπων του νησιού, του τελευταίου αιώνα. Στόχος του είναι να διασωθούν γνήσια στοιχεία μακραίωνου παραδοσιακού βίου και να διαφυλαχτεί ένα μέρος της πνευματικής περιουσίας του νησιού μας, ώστε να γίνουν η γέφυρα για τις επόμενες γενιές.

Στο έργο του αυτό κατέθεσε τις δικές του συλλογές τραγουδιών, ποιημάτων, ιστοριών-αποτέλεσμα έρευνας 50 χρόνων- τις οποίες τις διεύρυνε με τη βοήθεια της Φωτεινής Παπασταματίου- Καββαδά όπου με το πλατύ της χαμόγελο κατάφερε να προσεγγίσει αρκετούς χωριανούς μας, να τους κάνει να ανοίξουν την ψυχή τους και να καταθέσουν ένα κομμάτι από την πολύπαθη ζωή τους. Στη συνέχεια προστέθηκαν κάποια κείμενα φίλων Μεγανησιωτών –ενδεικτικά αναφέρω τον καπτα Σταύρο Δάγλα, τον Βασίλη Κανέλλο, την Κατερίνα Γ. Καββαδά, την Δήμητρα Σκλαβενίτη, την Χρυσούλα Φερεντίνου, τον καπτα Γιώργο Φερεντίνο- τα οποία εμπλούτισαν το περιεχόμενο του τοπικού βιβλίου και φώτισαν πολλές πλευρές της νησιώτικης ζωής.

Τα κείμενα που φιλοξενεί το βιβλίο παρά την ποικιλομορφία τους καταφέρνουν να συνθέσουν μια «ρωμαλέα δημιουργία», απλή αλλά όχι απλοϊκή. Η φαινομενική αντιθετικότητα οδηγεί σ΄ ένα πολύ καλό πάντρεμα των θεμάτων και μοιάζει με το Μεγανησιώτικο τοπίο της ποικιλίας και της εναλλαγής.

Μορφολογικά διατηρήθηκαν τα παραδοσιακά μέσα έκφρασης τα οποία μέσα από συμβολικές λέξεις, τρυφερές και λυρικές ή ρεαλιστικές εικόνες, έντονα αναδεικνύονται η ΑΓΑΠΗ για το ΝΗΣΙ, την φύση, τον άνθρωπο και την ζωή, το όνειρο για μια καλύτερη ζωή αν όχι των ίδιων τουλάχιστον για τα παιδιά τους, η ευγένεια, το ήθος, οι αλήθειες αλλά και οι πλάνες, η λεβεντιά αλλά και η αποκοτιά, η αγωνιστικότητα για να μετατρέψουν το κάρβουνο σε χρυσάφι αλλά και τα δεινά της αδιαφορίας,της τεμπελιάς ή της μοιρολατρίας.

Διατηρήθηκε η ντοπιολαλιά, γιατί θεωρήσαμε ότι οποιαδήποτε άλλη παρέμβαση θα ήταν βίαιη και θα αλλοίωνε τον γλωσσικό κώδικα επικοινωνίας. Έτσι τα κείμενα γίνονται προσιτά και οικεία ακόμα και στον πιο απαίδευτο αναγνώστη, γιατί κύριο χαρακτηριστικό τους είναι η λιτότητα και η σαφήνεια. Σε καμιά περίπτωση όμως η απλότητα δεν λειτουργεί σε βάρος της αισθητικής και καλλιτεχνικής αξίας των κειμένων. Ιδιαίτερα στις μαρτυρίες οι ανεπιτήδευτες ,απλές ,καθημερινές λέξεις προκαλούν έντονη συγκινησιακή φόρτιση στην ψυχή ακόμη και του πιο απαιτητικού αναγνώστη, γιατί μέσα απ΄ αυτές γίνεται κατάθεση ψυχής.

Το θεματολόγιο είναι απλό αλλά ουσιαστικό όπως απλή αλλά σημαντική ήταν η ζωή των παππούδων μας, των γονιών μας αλλά και η δική μας. Τα θέματα αντλούνται από τον στενό ή ευρύτερο περίγυρο του ατόμου-το σπίτι, το καράβι, το χωράφι,τη γειτονιά,τη μάννα,την γυναίκα,το παιδί,τον συγγενή- από τις ψυχικές και υπαρξιακές ανάγκες των ντόπιων, από την απεραντοσύνη της ψυχικής μεγαλοσύνης, από προσωπικά βιώματα, από επίκαιρα πολιτικά, κοινωνικά προβλήματα, της εποχής.

Σαφώς τα κείμενα του βιβλίου δεν είναι συγκλονιστικές δημιουργίες. Είναι απλές, σύντομες, βιωματικές ιστορίες, όπως ήταν και η ζωή των πρωταγωνιστών τους, που συγκινούν, προβληματίζουν, ψυχαγωγούν αλλά και διδάσκουν. Γι΄ αυτό θα παρακαλούσαμε τους αναγνώστες να σκύψουν με σεβασμό στην ψυχή τους

Κατερίνα Γ. Καββαδά (Αντρίκου)