Πολιτισμός; Άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε!

Άρθρο του Π.Κονιδάρη, δημ.συμβούλου, επικεφαλής δημ. ομάδας «Μεγανήσι, μαζί στο μέλλον»

Ο Πολιτισμός είναι ένα υποτιμημένο, πολλές φορές, κομμάτι της Τοπικής Διοίκησης. Κι όμως, είναι ένα από τα πιο σημαντικά, μιας και καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα και τις κατευθυντήριες γραμμές μιας κοινωνίας, ενώ παράλληλα μπορεί να αποτελέσει, σε μικρά μέρη όπως το Μεγανήσι, μοχλό ανάπτυξης και προόδου.

Έχοντας εκλάβει εξαρχής ως πυλώνα προόδου την δυναμική του Πολιτισμού, συμμετείχα ενεργά στον σχεδιασμό με την προηγούμενη δημοτική αρχή του Στ.Ζαβιτσάνου ενός τρίπτυχου ανάπτυξης: Πρωτογενής τομέας-Τουρισμός-Πολιτισμός. Ξεκινήσαμε με το πολύ σημαντικό τότε Πολιτιστικό Συμπόσιο όπου μπήκαν τα θέμελα του οράματος. Κατόπιν σχεδιάστηκε τότε και ωρίμασε ένα φιλόδοξο πρόγραμμα αναβάθμισης, ανάδειξης και εκμετάλλευσης του Πολιτιστικού μας πλούτου. Έτσι παραδόθηκαν στην τωρινή δημοτική αρχή πολλά και σημαντικά έργα Πολιτισμού: το μουσείο ιστορικής διαδρομής στο Σπαρτοχώρι (πρ. ΚΕΦΟ), το μουσείο Λαογραφικής και Ναυτικής Παράδοσης στο Κατωμέρι (πρ. Συνεταιρισμός), το μουσείο στο Βαθύ (παλ.ελαιοτριβείο), η αναπαλαίωση και συντήρηση των πηγαδιών, η ανάδειξη και δικτύωση σημείων φυσικού κάλλους και ενδιαφέροντος μέσα από ένα περιπατητικό δίκτυο, η σπουδαία αρχαιολογική έρευνα και μια σειρά άλλες δράσεις που θα αναφέρω στην πορεία.

Ξέρει κανείς κάτι για την τύχη τους; Άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε! Δυστυχώς ο κύριος Πάυλος Δάγλας, παρ’ όλες τις οχλήσεις και τις παραινέσεις που δέχτηκε αυτή την πενταετία να προχωρήσει τα έργα αδιαφόρησε σχεδόν πλήρως και τα άφησε στην τύχη τους, όταν δεν τα διέγραψε κιόλας! Ας δούμε όμως πιο αναλυτικά ποια ήταν αυτή η τύχη, για να γνωρίζει κι ο κόσμος και να βγάζει τα συμπεράσματά του για τον «δήμαρχο των έργων»…

α) Μουσείο Ιστορικής Διαδρομής.

Κτίριο του 19^ου αιώνα, αναπαλαιωμένο στο τότε στιλ (φωτό 1). Με ανάγλυφο διαδραστικό χάρτη του νησιού που ενεργοποιεί στην επαφή με κάθε σημείο ενδιαφέροντος (φωτό 2), βίντεο στους τοίχους, καθώς και με εκθέματα από όλες τις ιστορικές περιόδους.

Με χώρο πολιτιστικών εκδηλώσεων και εκθέσεων. Παραδόθηκε σχεδόν ολοκληρωμένο. Είναι έτοιμο! Μήπως άνοιξε; Μήπως εξοπλίστηκε; Μήπως έγιναν εγκαίνια και δεν το πήραμε χαμπάρι; Όχι βέβαια, παραμένει ερμητικά κλειστό, δεν ξέρω μήπως έχει μείνει και γιαπί…

β) Μουσεία Λαογραφικά και Ναυτικής παράδοσης Βαθιού (φωτό 3- από πάνω) και  Κατωμεριού (φωτό 4).

Θα αναπαρίσταται η παραδοσιακή καθημερινή ζωή, αλλά και η ναυτική ζωή του Μεγανησιώτη, καθώς και το παραδοσιακό σπίτι. Περιλαμβάνουν πλούσιο φωτογραφικό και αρχειακό υλικό.  Και τα δύο έργα είχαν πάρει ένταξη και μετά λόγω κωλυσιεργιών απεντάχτηκαν! Ακολούθησε ευτυχώς νέα ένταξη τον Γενάρη του 2018   Έκτοτε;  εγκληματική αδιαφορία.

Οι υπηρεσίες όταν ρωτάω τι γίνεται, μου απαντούν ότι δεν τις έχει ενοχλήσει κανένας από τον δήμο όλο αυτό το διάστημα! Ελπίζω να μην χαθούν αυτά τα έργα, έργα πολιτιστικής πνοής και κληρονομιάς, αλλά και τουριστικός πόλος έλξης. Να σημειωθεί ότι τα τρία μουσεία έχουν προϋπολογισμό άνω του 1.000.000 ευρώ!

γ) Το δίκτυο των μονοπατιών.

Ένα δίκτυο (φωτό 5)  που θα αποτελούσε μαγνήτη για τον εναλλακτικό τουρισμό και θα αναδείκνυε τις περιβαλλοντικές κρυφές ομορφιές του νησιού (μύλοι, σπηλιές κτλ) στον ντόπιο και τον επισκέπτη. Εντάχθηκε και δημοπρατήθηκε. Τελικό αποτέλεσμα; Χάθηκε στην πορεία και απεντάχθηκε!

δ) Αναπαλαίωση πηγαδιών (φωτό 6).

Αυτά είχαν πάρει απόφαση ένταξης και εκκρεμούσαν κάποια στοιχεία για το ιδιοκτησιακό καθεστώς, αλλά πλην μιας περίπτωσης που αφαιρέθηκε, κανείς δεν είχε εγείρει θέμα ιδιοκτησίας. Ο ίδιος ο κος Δάγλας ανακίνησε και επικαλέστηκε τέτοιο θέμα, μιας και ήταν εξαρχής αντίθετος στο έργο! Κι έτσι απεντάχτηκε. Και εις ανώτερα κύριε δήμαρχε!

ε) Βιβλίο για τις ανασκαφές και τα ευρήματα.

  Η νεολιθική και η μυκηναϊκή έρευνα ( φωτό 7) θα αποτυπώνονταν σε αυτή την έκδοση με κείμενο και φωτογραφικό υλικό από τα ευρήματα, από τις αρχαιολόγους (κα Βικάτου, κα Γαλανίδου). Ευρήματα που θεωρούνταν από τα σημαντικότερα εκείνης της χρονιάς και που παρουσιάστηκαν σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια αρχαιολογίας. Μάλιστα η έκδοση είχε ενταχθεί καταρχήν στο Leader με 10.000 ευρώ. Το υλικό ήταν έτοιμο. Ουδείς γνωρίζει τι απέγινε, προφανώς μια τρύπα στο νερό, και το έργο απεντάχθηκε… Ο ίδιος ο δήμαρχος μάλιστα σε κάποιο δημοτικό συμβούλιο είχε αμφισβητήσει ακόμα και την ύπαρξη ευρημάτων (!), κάτι που αποδεικνύει και την απαξίωσή του συνολικά στο θέμα.

Μετά από όλα αυτά, ας μην πει κάποιος ότι δεν ήξερε. Τα έργα πολιτισμού δεν ήταν ευχές ή «ασκήσεις επί χάρτου», κάποιοι τα σχεδίασαν, τα ενέταξαν σε χρηματοδοτήσεις, τα υλοποίησαν. Και κάποιοι άλλοι στάθηκαν ανίκανοι να τα ΄φερουν σε πέρας.

Εκτός όμως από αυτά τα σημαντικότατα έργα, πολιτισμός είναι και οι άνθρωποι και οι δράσεις τους. Μήπως είδαμε κάτι όλα αυτά τα χρόνια, ως προς την μουσική, το θέατρο, το βιβλίο, τον κινηματογράφο, την ζωγραφική, τον χορό, τις τέχνες γενικά; Δεν σφάξανε!

Με εξαίρεση τις πρωτοβουλίες των συλλόγων, που έτσι κι αλλιώς δεν έχουν σχέση με τον δήμο, και κάποιες ισχνές περιπτώσεις εθελοντισμού (πχ του Νίκου Ζαβιτσάνου στο σινεμά), υπήρξε πλήρης μαρασμός. Οι χειμώνες ήταν κενοί πολιτιστικών εκδηλώσεων, η βιβλιοθήκη δεν άνοιξε ούτε για να αεριστεί, οι μουσικές βραδιές/αφιερώματα αποτέλεσαν μακρινό παρελθόν, το ντόπιο καρναβάλι στην ουσία σχεδόν εξαφανίστηκε, κι όσο για θέατρο…μα την πεθυμιά του! Ακόμα και οι λαϊκές, παραδοσιακές βραδιές συρρικνώθηκαν και εκφυλίστηκαν. Τα καλοκαίρια; Τυχαίες και αποσπασματικές εκδηλώσεις, συνήθως τα αποδιαλεούρια της Λευκάδας.

Το Πολιτιστικό Κέντρο του δήμου τα τελευταία χρόνια υπήρξε μόνο στο όνομα, αφού υπολειτουργούσε ή είχε διεκπεραιωτικό/λογιστικό και μόνο χαρακτήρα. Σύντομα απαξιώθηκε και ερήμωσε. Προσωπικά έπαψα να συμμετέχω όταν διαπίστωσα το μάταιο του πράγματος και την πικρή αλήθεια: ο Πολιτισμός για τον κύριο δήμαρχο ήταν ένα ενοχλητικό αγκάθι, μια περιττή και άνευ σημασίας λεπτομέρεια…

Το αποτέλεσμα ήταν αυτό που όλοι οι μόνιμοι κάτοικοι γνωρίζουμε καλά: πολιτιστικό τέλμα, καταχνιά, μιζέρια, αν θέλετε και έλλειψη κοινωνικής συνοχής. Με λίγα λόγια, κατάντια. Αν το Μεγανήσι θέλει να έχει ελπίδα σε αυτόν τον τομέα και να μην γίνει βιώσιμο μόνο για έξι μήνες, να μην απωλέσει την ιστορική του ταυτότητα, να μην αλλοτριωθεί, οφείλει να ανατρέψει αυτές τις λογικές και τους φορείς τους. Οφείλει να επενδύσει ξανά στον Πολιτισμό. Η επόμενη δήμαρχος οφείλει να τρέξει και να υλοποιήσει τα μεγάλα έργα Πολιτισμού πριν χαθούν οριστικά. Και να επιχειρήσει μια πολύπλευρη Πολιτιστική Αναγέννηση, που αφενός θα επανενώσει την κοινωνία, και αφετέρου θα δώσει στο Μεγανήσι την πολιτιστική ποιότητα που του αξίζει.