Έμφαση στη διατήρηση του αγροτικού τοπίου και ιδιαίτερα των ελαιώνων, προστασία της αγροτικής γης υψηλής παραγωγικότητας, αναπλάσεις στις πόλεις της Κέρκυρας και της Λευκάδας, σταδιακή κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης στις τουριστικές περιοχές, επιλογές στην κατεύθυνση της αναβάθμισης του τουριστικού προϊόντος.

Αυτές είναι οι βασικές επιλογές της Πολιτείας για τα νησιά του Ιονίου τα επόμενα χρόνια, όπως εκφράζονται μέσα από το νέο χωροταξικό σχέδιο της περιφέρειας.

Ενδιαφέρουσα είναι η προσπάθεια του πλαισίου να ισορροπήσει την περιβαλλοντική προστασία με τις εξορύξεις υδρογονανθράκων.

Το περιφερειακό χωροταξικό για τα 33 νησιά του Ιονίου δημοσιεύτηκε πριν από λίγες ημέρες στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης (ΦΕΚ ΑΑΠ 16). Συνοπτικά, οι βασικές του χωρικές επιλογές είναι οι ακόλουθες:

-Βασικοί αστικοί πόλοι ορίζονται οι Κέρκυρα, Λευκάδα, Αργοστόλι και Ζάκυνθος. Προτείνονται μέτρα για να περιοριστεί το «ξεχείλωμα» των ορίων τους μέσω της έκτος σχεδίου δόμησης, σε συνδυασμό με πολιτικές βελτίωσης και ανάπλασης του αστικού χώρου, κατά προτεραιότητα στις παλιές πόλεις της Κέρκυρας και της Λευκάδας.

Ειδικά στον περιαστικό χώρο θα πρέπει μέσω του ελέγχου των χρήσεων γης να δοθεί βαρύτητα στην προστασία και ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος, του τοπίου, καθώς και των πολιτιστικών πόρων.

-Σημαντικό ρόλο στο νέο πλαίσιο παίζει η προστασία του τοπίου και της γεωργικής γης και ειδικά των ελαιώνων.

Τα νέα χωρικά σχέδια (σε αντικατάσταση των γενικών πολεοδομικών σχεδίων) θα πρέπει να προβλέπουν την προστασία του αγροτικού τοπίου, με χαρακτηριστικά στοιχεία τους ελαιώνες, τις πεζούλες, τις ξερολιθιές, τα λιοτρίβια, κ.λπ.

«Η προστασία και οριοθέτηση των περιοχών των ελαιώνων κρίνεται επιτακτική για τη διατήρηση και ενίσχυση της παραδοσιακής αγροτικής διαδικασίας.

Προτείνεται η οργάνωση του ελαιώνα σε ζώνες, τον ιστορικό που θα πρέπει να προστατευθεί και ως τοπίο, και τον παραδοσιακό που θα πρέπει να διατηρηθεί ως παραγωγικό μέσο, εισάγοντας και νέες μεθόδους καλλιέργειας». Στην ίδια κατεύθυνση, πρέπει να οριοθετηθεί (για να διατηρηθεί) η γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας.

-Για τις παράκτιες περιοχές, στις οποίες εστιάζεται η τουριστική ανάπτυξη, προβλέπεται σταδιακός περιορισμός και κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης (π.χ. κατάργηση παρεκκλίσεων, απαγόρευση δόμησης έως μια απόσταση από τον αιγιαλό, προστασία γεωργικής γης, οργανωμένες περιοχές τουριστικής ανάπτυξης). Μια ενδιαφέρουσα νέα κατεύθυνση που τίθεται είναι οι νέοι δρόμοι να γίνονται σε απόσταση από την παραλία και στους ανεπτυγμένους τουριστικά παραλιακούς οικισμούς να προβλεφθούν παρακαμπτήριες οδοί.

-Η τουριστική ανάπτυξη βραχονησίδων και πολύ μικρών νησιών, με έκταση μικρότερη των 500 στρεμμάτων απαγορεύεται. «Για λόγους συμβατότητας με τα ιδιαίτερα θεσμικά καθεστώτα που ισχύουν στις Εχινάδες και Στροφάδες Νήσους επιτρέπεται μόνον η ήπια ημερήσια αναψυχή για ανάπτυξη της περιβαλλοντικής ενημέρωση και ευαισθητοποίησης των επισκεπτών στο χερσαίο χώρο των νησιών αυτών», αναφέρεται. Στα μεγαλύτερα από τα μικρά νησιά επιτρέπεται αποκλειστικά η δημιουργία οργανωμένων υποδοχέων τουριστικών δραστηριοτήτων, σε συμβατότητα με τα ειδικά καθεστώτα που μπορεί να ισχύουν (αρχαιολογικοί χώροι, προστατευόμενες περιοχές κ.λπ).

-Τέλος, ενδιαφέρουσες είναι οι αναφορές του πλαισίου στην εξόρυξη υδρογονανθράκων. «Η επιλογή των θέσεων εξόρυξης θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και να είναι κατά προτεραιότητα εκτός των περιοχών του δικτύου Natura 2000. Επίσης θα πρέπει να χωροθετούνται σε ασφαλή απόσταση από τουριστικά αναπτυγμένες περιοχές», αναφέρεται. Μάλιστα οι εξορύξεις περιλαμβάνονται στο σχέδιο στις δράσεις «γαλάζιας» ανάπτυξης, που… συμβάλλουν στην αειφορική χρήση του θαλάσσιου χώρου.

Ενδιαφέρουσες, τέλος, είναι οι διατάξεις του πλαισίου που αναφέρονται στα μικρά κατοικημένα νησιά του Ιονίου: Ιθάκη, Οθωνοί, Μαθράκι, Ερεικούσσα, Παξοί, Αντίπαξοι, Μεγανήσι, Κά-λαμος  και Καστός). Όπως αναφέρεται, τα νησιά αυτά αντιμετωπίζουν… «διπλή νησιωτικότητα», δηλαδή και έχουν περιορισμένες σε έκταση παραγωγικές δραστηριότητες και δύσκολη προσπελασιμότητα. Στα νησιά αυτά δίδονται οι εξής επιπλέον κατευθύνσεις: (α) η διατήρηση της γεωργίας με ειδικά κίνητρα, (β) η ανάδειξη των φυσικών και πολιτιστικών χαρακτηριστικών, (γ) η δημιουργία οργανωμένων λιμενικών υποδομών μικρού μεγέθους για τουριστικά σκάφη και πλοία κρου- αζιέρας, (δ) η κατασκευή των απαραίτητων τεχνικών και περιβαλλοντικών υποδομών μικρής κλίμακας.  Επίσης προτείνεται η στήριξη της ενδογενούς ανάπτυξης (π.χ. με τη θεσμοθέτηση ειδικών κινήτρων όπως το ισοζύγιο μεταφορών και οι επιδοτήσεις επιχειρήσεων, με στόχο τη δημιουργία θέσεων εργασίας).