(Πηγή: www.kolivas.de):

Χειρόγραφο Γιώργου Σγουρού, ειδικού απεσταλμένου της ΠΕ του ΕΑΜ στη Λευκάδα από τον Φλεβάρη μέχρι τον Μάη του 1944 (Μέρος1ο)

Ξεκινάμε από σήμερα -μετά την ολοκλήρωση των «απομνημονευμάτων» (χειρόγραφου) του Καπετάνιου του ΕΛΑΣ και του Αρχηγείου Ξηρομέρου Λευκάδας του ΔΣΕ Πάνου Γιαννούλη (Δες εδώ)– με την ανάρτηση του χειρόγραφου (Σημειώσεις-Εντυπώσεις) του Γιώργου Σγουρού, ειδικού απεσταλμένου της Περιφερειακής Επιτροπής του ΕΑΜ στη Λευκάδα¹ το διάστημα από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Μάη του 1944. Πρωτοδημοσιεύτηκε, και αυτό, στα παραρτήματα της διδακτορικής διατριβής του Ιωάννη Α. Αναγνώστου με τίτλο «Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΛΕΥΚΑΔΑ (1941-1944)», η οποία εκπονήθηκε στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Τομέας Ιστορίας Νεώτερων Χρόνων) το 2002. Ο συγγραφέας της διατριβής αφιερώνει την εργασία του «στο λαό της Λευκάδας που τόσο υπέφερε και που έγινε ο ίδιος με τους αγώνες του το σύμβολο της Αντίστασης του Ελληνικού λαού στους ξένους κατακτητές».

Στο χειρόγραφο διατηρήθηκε η αρχική του ορθογραφία. Στο κομμάτι αυτό ο Γ. Σγουρός αναφέρεται στο Μεγανήσι, απ΄ όπου ξεκίνησε την περιοδεία του, προτού φτάσει στις 15 Φλεβάρη του 1944 στο Νυδρί.

«… Συνέχεια του αχτίφ κάναμε πλατειά συζήτηση στο καφενείο του χωριού με συμμετοχή της πλειονότητας των κατοίκων με θέμα τους σκοπούς και τους αγώνες του ΕΑΜ. Η εντύπωση από την ομιλία ήταν καταπληκτική. Αλλεπάλληλες ερωτήσεις δείχνανε το ενδιαφέρον των χωρικών για ότι ακούγανε και που μέχρις εκείνης της στιγμής τα περισσότερα τους ήταν άγνωστα. Ακόμα τους κάνανε εντύπωση τα κηρύγματα συμφιλίωσης και αγάπης που έκανε η οργάνωσή μας, αντίθετα με τα κηρύγματα μίσους και εξόντωσης που έριχνε η Αντίδραση. Εμείς λέγαμε: «Μόνο στην ενότητα και την αλληλεγγύη η λευτεριά και η προκοπή μας». Αυτοί λέγανε ότι και οι Γερμανοί: «Θάνατος στους ΕΑΜίτες (και ας είναι οι περισσότεροι Έλληνες εαμίτες) με την βοήθεια των γερμανών».

Αργά το απόγευμα ξεκίνησα με τον γραμματέα του χωριού Λαμπράκη², σαν σύνδεσμο, για το Σπαρτοχώρι, πρωτεύουσα του Νησιού και έδρα μιας από τις 5 τομεακές της Λευκάδας.

Έγιναν οι απαραίτητες συνεργασίες με την τομεακή και την οργάνωση του χωριού. Εδώ η κατάσταση είναι κάπως πιο καλή. Λειτουργούν κανονικά οι επιτροπές και καταπιάνονται με τη λύση των προβλημάτων που απασχολούν το χωριό. Τους λείπει μόνο η πείρα για να παρακολουθήσουν και οργανώσουν το άλλο το χωριό το Κατωμέρι (Βαθύ).

Στις 15/2 το απόγευμα ξεκίνησα με μια βάρκα για την κυρίως Λευκάδα. Ύστερα από 3 ωρών αγώνα με τη θάλασσα φτάσαμε στην πλησιέστερη ερημική ακτή κοντά στο χωριό Βλυχό. Είναι ένα χωριό από τα πλουσιότερα του Νησιού (ελαιοπαραγωγό) στην ανατολική πλευρά της Λευκάδας και γιαυτό είναι περισσότερο αντιδραστικό. Την αντιδραστική κίνηση του χωριού κατευθύνουν οι μεγαλοπαραγωγοί και μερικοί αξιωματικοί που αντί για το δρόμο του καθήκοντος προτιμήσανε το ραχάτι και τη συνεργασία με τους γερμανοϊταλούς ανοιχτή ή συγκεκαλυμένη. Η χαρτοπαιξία και εδώ είναι η συνηθισμένη απασχόληση μικρών και μεγάλων. Και ακριβώς γιατί δεν υπάρχει οργάνωση κάθε μέρα παίρνει μεγαλύτερες διαστάσεις. Η οργάνωση εδώ είναι ολιγομελής με επικεφαλής ένα δάσκαλο. Οι συμπάθειές μας ανάμεσα στα ηθικά στοιχεία είναι πολλές αλλά δεν εκδηλώνονται από φόβο. Με το δάσκαλο συζητήσαμε για τον τρόπο που θα έπρεπε να χειρίζεται το όλο ζήτημα έχοντας πάντα κεντρικό προσανατολισμό την άμβλυνση των παθών και την πραγματοποίηση της ενότητας.

Προς το βράδυ ξεκίνησα για το Νυδρί. Εκεί θα έπαιρνα και τις επαφές μου με την οργάνωση της Λευκάδας. Στο χωριό υπήρχε κλιμάκιο της Επιμελητείας του Αντάρτη (ΕΤΑ) για ολόκληρη τη Λευκάδα. Επικεφαλής ήταν ο Μιραμπώ (Χριστόφορος Κούρτης) από το χωριό Εγκλουβή. Με αυτόν θα έπαιρνα επαφή και αυτός θα με έφερνε σε επαφή με το γραφείο της Επαρχιακής. Έλλειπε όμως σε περιοδεία και θα ΄ρχότανε την επομένη. Τοποθετήθηκα σε κατάλυμα στο σπίτι του γραμματέα του χωριού Κώστα Ζαβιτσάνου. Είναι ένα σεμνό και τίμιο παληκάρι και ο πιο ευυπόληπτος και νοικοκύρης του χωριού, γι΄ αυτό ήταν και ο στόχος της αντίδρασης. Εμπορικό κέντρο το Νυδρί και λιμάνι εξαγωγής λαδιού. Έχει συγκεντρώσει όλα τα ύποπτα στοιχεία του Νησιού και από αυτή του την ιδιότητα έχει την πιο ραφιναρισμένη αντίδραση. Επικεφαλής βρίσκονται ο γιατρός ο Φίλιππας, ο Πρόεδρος της Κοινότητας και ο Ζώης Τσουκνίδας και άλλοι.

Με τον Κώστα συζητήσαμε την κατάσταση και πήρα μια γενική εικόνα για την οργάνωση στο νησί που μαζί με όσα είχα δει μέχρι εκείνης της στιγμής και όσα είχα ακούσει δεν ήταν καθόλου καλή».

(Συνεχίζεται)

(Πηγή: Ιωάννης Α. Αναγνώστου, «Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΛΕΥΚΑΔΑ (1941-1944)», διδακτορική διατριβή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Τομέας Ιστορίας Νεώτερων Χρόνων), 2002.)
______________________________
¹ Ο Ζώης Κουτσαύτης αναφέρει στη σελ. 291 του βιβλίου του «Η Εθνική Αντίσταση στη Λευκάδα» (Έκδοση ΠΕΑΕΑ Λευκάδας, 1991) ότι αυτό το πληροφορήθηκε και από από τον ίδιο τον γραμματέα του Γραφείου Στερεάς Μανιάτη. Συμπληρώνει ότι ο Σγουρός διέθετε και σφραγίδα και είχε ειδική εντολή για τη Λευκάδα, χωρίς να γνωρίζει την εντολή αυτή.
² Πρόκειται για τον αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης Λάμπρο Δάγλα από το Κατωμέρι Μεγανησίου.