Τα «ευρωπαϊκά» και τα «χωριάτικα»

1-005

Δεκαετία του ’50 σε κάποιο ορεινό χωριό της Λευκάδας τρεις γυναίκες ποζάρουν σε κάποιο φωτογράφο. Οι δυο όρθιες φοράνε χωριάτικα, τις παραδοσιακές λευκαδίτικες φορεσιές, και έχουν τη χαρακτηριστική για τη φορεσιά στάση, τα χέρια στη μέση. Η τρίτη κυρία φοράει ρούχα ευρωπαϊκά.

Η δεξιά λυγερόκορμη κοπέλα, είναι γιαγιά σήμερα, αλλά εξακολουθεί να φοράει ακόμα τα χωριάτικα ρούχα.

Χωριάτικα φορούσε το σύνολο των γυναικών σε όλα τα χωριά της Λευκάδας στη δεκαετία του ’50 αλλά και πολλά χρόνια αργότερα. Ευρωπαϊκά ρούχα φορούσαν οι γυναίκες της πόλης και ελάχιστες γυναίκες στα χωριά.

«Η λευκαδίτικη γυναικεία λαϊκή φορεσιά … φορέθηκε πεισματικά, μπορεί να πει κανείς, από όλες τις χωρικές ως τα τέλη τον Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, κι απ’ τις γυναίκες των λαϊκών τάξεων της πόλης ως το 1920 – 25.

»Μετά τον πόλεμο, βέβαια, τα πράγματα άρχισαν σιγά – σιγά ν’ αλλάζουν• … Άλλοι παράγοντες δυναμικότεροι, η εξελικτική πορεία των γεγονότων, οικονομικές και κοινωνικές μεταστροφές, μας οδηγούν σε νέους δρόμους, φέρνοντας την αλλαγή των καταστάσεων και συνηθειών ανεξάρτητα από τη δική μας θέληση.

»Ύστερα από τα δεινά και τους ηρωισμούς της Κατοχής ξέσπασε ο εμφύλιος πόλεμος, που σε συνδυασμό με την οικονομική δυσπραγία του πληθυσμού, ανάγκασε ένα μεγάλο μέρος των κατοίκων της εξοχής και της πόλης να εγκαταλείψει την πατρώα γη και να μεταναστεύσει στην Αθήνα, στη Γερμανία, στην Αυστραλία, ακόμα και στη γειτονική Πρέβεζα, κι όπου αλλού εις αναζήτησιν καλυτέρας τύχης, αλλά και ασφαλείας.

» Περιουσίες εγκαταλείφθηκαν, σπίτια αράχνιασαν. Το ρεύμα της φυγής υπήρξε μεγάλο και πολλά χωριά έμειναν μόνο με τους γέρους.

»Έτσι, όπως είναι φυσικό, και οι γυναίκες που μετανάστευσαν πέταξαν την τοπική τους ενδυμασία και φόρεσαν τα ευρωπαϊκά και όχι γιατί τα ‘θελαν, αλλά γιατί ντρέπονταν να κυκλοφορούν με τις φουστάνες σε ξένους τόπους, όπου σι άνθρωποι θα τις έβλεπαν σαν τουριστικό αξιοθέατο και θα τις περιγελούσαν ίσως.

»Και είναι έξω από κάθε αμφισβήτηση, πως οι ηλικιωμένες Λευκαδίτισσες της αποδημίας με πολλή θλίψη και πίκρα έβγαλαν την ντυμασιά των προγόνων τους και ντύθηκαν με ρούχα τον συρμού…

»Όσο για τη νεότερη γενιά, τη μετακατοχική, δε γίνεται λόγος. Οι νέοι προτίμησαν άνετα την καλύτερη ζωή και η προσαρμογή τους στάθηκε εντελώς ανώδυνη. Τώρα τα περισσότερα αγόρια και κορίτσια των χωριών άρχισαν να φοιτούν στο Γυμνάσιο και η εγκατάλειψη της τοπικής ενδυμασίας γενικεύθηκε…

»Η τοπική λαϊκή φορεσιά έχασε οριστικά τη μάχη και θεωρείται πια σαν κάτι το ξεπερασμένο. Μόνο οι ηλικιωμένες γυναίκες των χωριών τη φορούν σήμερα. Και μπορεί κανείς να προβλέψει με σιγουριά, πως μόλις απέλθει η σημερινή γενιά των ηλικιωμένων, τα λευκαδίτικα θα αποτελέσουν κι αυτά ένα παρελθόν χωρίς επιστροφή και μια ανάμνηση για παλιές ιστορίες…»*

*Πανταζή Κοντομίχη: «Η Λευκαδίτικη Λαϊκή Φορεσιά» έκδοση ΕΟΜΜΕΧ Αθήνα, 1989

(Πηγή: www.kolivas.de)