* Τις τελευταίες, μέρες η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα (και μη) ασχολείται με το πείραμα του CERN και με το γνωστό “μποζόνιο”. Τι είναι το “Σωματίδιο του Θεού”;

Το σωματίδιο του Χιγκς, καλούμενο εκλαϊκευμένα και σωματίδιο του Θεού, είναι ένα μποζόνιο που δίνει τη δυνατότητα για εξήγηση στον τρόπο που συγκροτείται η ύλη προσδίδοντάς της ιδιότητες όπως, για παράδειγμα, η μάζα. Σε ένα κοινό σεμινάριο, πριν δυο ημέρες, μεταξύ του CERN και του συνεδρίου «ICHEP 2012» στη Μελβούρνη της Αυστραλίας (Παγκόσμιο Συνέδριο Σωματιδιακής Φυσικής στη Μελβούρνη), το CERN επιβεβαίωσε τις φήμες που ήθελαν την ανακοίνωση για εύρεση ενός νέου σωματιδίου στην περιοχή ενεργειών που αναμένεται να βρίσκεται και το σωματίδιο Higgs. Οι επιστήμονες των δύο μεγάλων πειραμάτων που λαμβάνουν χώρα στο CERN, τα CMS και ATLAS στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (LHC) παρουσίασαν τα προκαταρκτικά αποτελέσματά τους στην αναζήτηση για το καθιερωμένο μοντέλο (SM) μποζόνιο Higgs, σε δεδομένα του που καταγράφηκαν μέχρι τον Ιούνιο του 2012, το πρωί της Τετάρτης 4 Ιουλίου.

Η ανακάλυψή του θα βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση της δημιουργίας του σύμπαντος λύνοντας θέματα, στη θεωρία της μεγάλης έκρηξης, αμέσως μετά τα πρώτα κλάσματα του δευτερολέπτου της γέννησης του σύμπαντος. Στην επιστήμη της κοσμολογίας, Μεγάλη Έκρηξη (Μπιγκ Μπανγκ) ονομάζεται η θεωρία σύμφωνα με την οποία το σύμπαν δημιουργήθηκε από μια υπερβολικά πυκνή και θερμή κατάσταση, πριν από περίπου 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια. Η θεωρία αυτή για τη δημιουργία του σύμπαντος είναι η πιο διαδεδομένη αυτή τη στιγμή στην επιστημονική κοινότητα Το μποζόνιο αυτό πήρε το όνομά του από τον Βρετανό καθηγητή Φυσικής Πίτερ Χιγκς (Peter Higgs), ο οποίος πρότεινε την ύπαρξή του. Η ανακάλυψη του σωματιδίου του Χιγκς είναι σημαντικό βήμα για την επιβεβαίωση της θεωρίας της υπερσυμμετρίας.

* Οι πρόσφατες ανακαλύψεις της επιστημονικής κοινότητας έχουν ξεσηκώσει ποικίλες αντιδράσεις από τους θρησκευτικούς κύκλους. Είναι το μποζόνιο «επικίνδυνο» για τη θρησκεία; Έχει δικαίωμα να παρεμβαίνει στο έργο της επιστήμης;

H Μεγάλη Έκρηξη έγινε πριν από 13,7 δισ. χρόνια κατ’ εκτίμηση και βρίσκουμε βήματα πρώτου δευτερολέπτου, δηλαδή πώς άρχισε η ενέργεια να υλοποιείται. Από εκεί και πέρα, στον χρόνο μηδέν, αν αυτό έγινε από κάποια τυχαία διαδικασία του κβαντικού κενού ή από κάποιο άλλο χέρι, αυτό δεν ενδιαφέρει να απαντηθεί από την επιστημονική κοινότητα. Από μέρους της θρησκείας υπάρχουν ποικίλες αντιδράσεις και σχόλια, όπως π.χ. οι δηλώσεις του μητροπολίτη Πειραιά, Σεραφείμ, που είπε ότι «Πίσω από αυτές τις τρομακτικές και αίσχιστες για την ανθρώπινη προσωπικότητα, την ανθρώπινη ιστορία και την ανθρώπινη φιλοσοφία απόψεις κρύβεται το αποκρουστικό πρόσωπο τού δαιμονισμού, γιατί μόνο δαιμόνια και κατεχόμενοι από αυτά μπορούν να μωρολογούν με τέτοιες ανοησίες». Υπάρχουν όμως και κάποιοι που εκτιμούν τις μεγάλες επιτυχίες και τα κατορθώματα της επιστήμης.

* Ποιο είναι το έργο του CERN και πόσοι άνθρωποι απασχολούνται στην επιστημονική του ομάδα;

Τo CERN είναι το μεγαλύτερο σε έκταση (πειραματικό) κέντρο πυρηνικών ερευνών και ειδικότερα επί της σωματιδιακής φυσικής στον κόσμο. Ιδρύθηκε το 1954 από δώδεκα ευρωπαϊκές χώρες και σήμερα αριθμεί 20 κράτη – μέλη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, η οποία είναι και ιδρυτικό μέλος. Απασχολούνται μόνιμα περίπου 3.000 εργαζόμενοι, ενώ κάθε χρόνο περίπου 7.000 επιστήμονες και σπουδαστές έρχονται στο CERN για να συμμετάσχουν στην ερευνητική διαδικασία. Εκπροσωπώντας περισσότερα από 500 πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα και πάνω από 100 κράτη από όλες τις ηπείρους, έχει κατορθώσει να αναπτύξει μοναδική τεχνογνωσία για την οργάνωση, προετοιμασία, διεξαγωγή, ανάλυση και επεξεργασία σύνθετων επιστημονικών πειραμάτων.

Μια πλήρης σειρά εκπαιδευτικών προγραμμάτων και υποτροφιών προσελκύει στο ερευνητικό κέντρο πολλούς ταλαντούχους νέους επιστήμονες, φυσικούς, μηχανικούς, με κύριο στόχο την εκπαίδευση, κατάρτιση, εμπειρία και μετάδοση γνώσης, με γνώμονα και ενδιαφέρον τον άνθρωπο την κοινωνία και τις ποιοτικότερες συνθήκες διαβίωσης. Είναι αλήθεια πως η σωματιδιακή φυσική παράγει νέα γνώση, επιβεβαιώνοντας πειραματικά τη θεωρητική γνώση, κατορθώνοντας την επίτευξη υψηλής τεχνολογίας και τεχνογνωσίας – αναγκαία για να φτάσουμε σε τόσο υψηλά τεχνολογικά επιτεύγματα. Αυτή λοιπόν η πρωτοποριακή υψηλή τεχνολογία, των επιταχυντών, του κενού, των ηλεκτρονικών, των νέων υλικών, είναι από τα πιο εφαρμόσιμα πεδία στην ιατρική (αποτελεσματικότερη θεραπεία καρκίνου), στη βιομηχανία, στη μεταλλουργεία, στα νέα υλικά.

* Υπάρχει όμως πάντα το ερώτημα ποια είναι τα όρια της επιστήμης και μέχρι πού μπορεί να παρεμβαίνει στην κοινωνία, τη φύση και την ανθρωπότητα. Πώς απαντάς σ’ αυτό;

Η επιστήμη πρέπει να καλύπτει τις ανθρώπινες ανάγκες, να προωθεί τη σκέψη και την εξέλιξη, είτε είναι διανοητική είτε σωματική (υγείας), με σεβασμό στην κοινωνία, στο περιβάλλον, αλλά και στις συνθήκες εργασίας και στην ποιότητα δουλειάς. Στις μέρες του ακραίου ανταγωνισμού και νεοφιλελευθερισμού πολύ εύκολα «στο βωμό της επιστήμης» μπορείς να θυσιάσεις εργασιακά δικαιώματα, να καταπατήσεις εργασιακές σχέσεις, μέχρι και να καταστρέψεις ολόκληρο περιβάλλον, θυσιάζοντας ανθρώπινες ζωές (με πρόσφατο το παράδειγμα της Φουκουσίμα). Δεν είναι λίγα τα παραδείγματα ερευνητικών κέντρων που θυσιάζουν ανθρώπινα δικαιώματα στην προσπάθεια του ατέρμονος ανταγωνισμού. Αν για κάτι πρέπει να παραδειγματιστούμε όλοι, είναι ότι το CERN δεν είναι απλώς το μεγαλύτερο ερευνητικό κέντρο στον κόσμο επειδή έκανε και την πιο σημαντική ανακάλυψη των τελευταίων 40 ετών, αλλά είναι γιατί κατορθώνει να λειτουργεί σε συνθήκες ακραίου καπιταλισμού εξασφαλίζοντες αξιοζήλευτες συνθήκες εργασίας και δικαιώματα, δίνοντας σαφή απάντηση σε πολλούς εθνικούς σωτήρες μας πως μπορείς να είσαι παραγωγικός σεβόμενος συνθήκες εργασίας, εξασφαλίζοντας αξιοπρεπείς όρους δουλειάς και ασφάλειας, σεβόμενος ζωή και περιβάλλον!
* Είσαι νέος επιστήμονας από ελληνικό πανεπιστήμιο. Υπάρχουν κι άλλα παιδιά που διάλεξαν να φύγουν στο εξωτερικό για να δουλέψουν στο αντικείμενό τους; Θεωρείς πως αποτελούν νέο κύμα μετανάστευσης;

Όπως είπες, είμαι νέος, απόφοιτος ελληνικού πανεπιστημίου, που με όλα τα στραβά του μπορεί και διαμορφώνει φοιτητές με υψηλό επίπεδο γνώσης, ικανούς να εργαστούν στα πιο εξεζητημένα περιβάλλοντα εργασίας. Έχω ψηλά το ελληνικό πανεπιστήμιο, τιμώ τους καθηγητές που πονάνε γι’ αυτό και αγωνίζομαι πλάι στους συναδέλφους μας για βελτίωση των συνθηκών εκπαίδευσης. Σ’ αυτό το σημείο θέλω να πω πως όσο τυχερός και αν νιώθω που έχω βρει δουλεία, πόσο μάλλον εδώ στο CERN, για τον υπόλοιπο ενάμισι χρόνο, άλλο τόσο τσακώνομαι με τον εαυτό μου που δεν βρίσκομαι αυτή τη στιγμή στη χώρα μου επειδή είναι και λίγο εύκολη η στάση τού να φεύγεις και να μην πολεμάς να αλλάξεις την κατάσταση.

Είναι πολλοί νέοι εδώ που τους έδιωξε η Ελλάδα, που θα προτιμούσαν να ζουν στον τόπο τους με τα αγαπημένα τους πρόσωπα, χωρίς να βάζουν ως προτεραιότητα τα χρήματα, αλλά να έχουν αυτοί την επιλογή για το πού και πώς θα ζήσουν και όχι να είναι προκαθορισμένη και τετελεσμένη, αλλά τώρα τι λέμε, στην Ελλάδα του 2012 αυτά μάς έκαναν να τα θεωρούμε πολυτέλειες. Θέλουμε να γυρίσουμε πίσω, έχουμε όνειρα για τον τόπο μας, θέλουμε να προσφέρουμε στην κοινωνία και στους συνανθρώπους μας συλλογικά και αλληλέγγυα.

Ο Θοδωρής Κατωπόδης είναι μηχανολόγος μηχανικός, 26 ετών, και τον τελευταίο χρόνο εργάζεται στο CERN. Στη συνέντευξή του στην «Αυγή» της Κυριακής μιλά για το Μποζόνιο του Χιγκς, την επιστημονική ομάδα και τις συνθήκες στο CERN, για τη μετανάστευση των νέων…

Πηγή: