Του Απόστολου Γατή

Σήμερα 20 Ιουνίου 2012 είναι η Παγκόσμια Ημέρα των Προσφύγων που καθιερώθηκε για πρώτη φορά με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης τουΟΗΕ στις 4 Δεκεμβρίου του 2000 και πρωτογιορτάσθηκε στις 20 Ιουνίου 2001, με αφορμή τα 50 χρόνια από την υπογραφή της «Συνθήκης για το καθεστώς των προσφύγων».

Βέβαια, το παραπάνω θέμα (ο τίτλος) θα έπρεπε να αναφέρεται στις 15 Σεπτεμβρίου 2012, 90η επέτειος της Μικρασιατικής καταστροφής. Από διηγήσεις του συγχωρεμένου του παππού μου και της γιαγιάς μου (πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία) αλλά και κατοίκων της προσφυγικής συνοικίας όπου μεγάλωσα (Νέα Ιωνία Βόλου), μπορώ μέχρι ενός σημείου να φανταστώ κάποια πράγματα. Όμως δεν ήξερα για το Μεγανήσι και για την άφιξη προσφύγων στο Βαθύ, ώσπου το διάβασα στο βιβλίο του Σταύρου Δάγλα «Μεγανησιώτικες ιστορίες» που μου το έστειλε πριν δύο χρόνια ο Παναγιώτης Κονιδάρης (Φαρμακοποιός). Παραθέτω το κείμενο:

Κατά τη Μικρασιατική καταστροφή το 1922, καράβι με πρόσφυγες, που έκανε τη διασπορά τους σε διάφορα μέρη της Ελλάδας, πέρασε κι απ’ το Βαθύ.

Αφού φουντάρισε και επρυμάτσωσε πάνω στις ελιές, κατά του Σουδαβλάκη (ανατολική πλευρά του Βαθιού), πλησίασαν οι ντόπιοι με τις βάρκες.

Ο καπετάνιος απ’ τη γέφυρα, τους φώναξε ότι θέλει να μιλήσει με τον πρόεδρο.

Η «αρχή» του τόπου, ο Αβέλιας (Σπύρος Μαρκεζίνης), ήταν εκεί και τον ρώτησε ο καπετάνιος:

«Πόσους σηκώνει το νησί;»

Του απάντησε:

«Γε-μελεούνια, γε-πόντο δεν πάει κάτου το νησί.»

Και συμπλήρωσε όλος περίσκεψη:

«Γε-τι θα φάνε;»

Αποβιβάσθηκε κάποιος αριθμός προσφύγων.

Κύριο, αλλά όχι και μοναδικό κατάλυμά τους, έγινε η εκκλησία του Αγίου Βησσαρίωνος.

Ο κόσμος τους βοήθησε όσο μπορούσε, όμως το Μεγανήσι τότε ήταν φτωχό και δυστυχώς η κακή ενδιαίτηση, η ανεπαρκής ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, και κυρίως ο κακός επισιτισμός, έφεραν μέχρι και απώλειες ζωής ανάμεσα στους πρόσφυγες.

Οι απλοϊκές απαντήσεις και οι ανησυχίες του καημένου του Αβέλια δηλαδή, αποδείχτηκαν ατυχώς τόσο σωστές.

ΓΛΩΣΣΑΡΙ

Μελεούνια= χιλιάδες

Πρυματσώνει= το πλοίο δένει σχοινιά από την πρύμνη του, σε κάποιο μέρος

Από το βιβλίο του Στάυρου Δάγλα «Μεγανησιώτικες Ιστορίες», Δήμος Μεγανησίου, Πολιτιστικό Κέντρο Ταφίων, 2007:145, Αθήνα