Οι εκλογές …ξανάρχονται αν και  δεν μας έλειψαν καθόλου μιας και τα τελευταία χρόνια πολύ συχνά οδηγηθήκαμε στην κάλπη.

Κάποτε οι εκλογές αποτελούσαν κορυφαίο κοινωνικό και πολιτικό γεγονός, που έκανε όλες τις αισθήσεις να λειτουργούν και αποθηκευόντανε στη μνήμη μας για πάντα.

Θέλω να γυρίσω πίσω το χρόνο, να ανατρέξω στο παρελθόν και να θυμηθώ πώς βίωνα ως παιδί εκείνες τις εποχές που η κάλπη είχε νόημα, ζωή και αξία. Που το άνοιγμα  στη δύση του ηλίου σήμαινε αλλαγή, κι έδινε ελπίδα.

Θυμάμαι λοιπόν τον πατέρα να κουβαλάει σωρό τις αφίσες και ύστερα να τις κάνει ταπετσαρία στον εξωτερικό τοίχο του σπιτιού. Πράσινοι ήλιοι και χαρούμενα πρόσωπα ανθρώπων που έκρυβαν τον ασβέστη με τη βοήθεια της αλευρόκολας κάτω από τις φωνές της μάνας που μόλις είχε πλύνει το σκούβλο.Κι εμείς , παιδάκια τότε μετράγαμε τις αφίσες και κοιτάγαμε καλά καλά τα πρόσωπα ψηφίζοντας την καλύτερη .Καταπράσινο το σπίτι και το μισό στενό. Το άλλο μισό ήτανε κόκκινο…

Τα διπλανά μας σπίτια είχανε όλα κόκκινες αφίσες , όχι όμως πολύ φανταχτερές. Πιο φτωχό κόμμα φαίνεται το δικό τους, αλλά πάντα με πιο αγωνιστική προεκλογική παρουσία.

. Εκείνη την περίοδο μας απαγόρευαν τις επισκέψεις σε γείτονες και συγγενείς ειδικά κουκουέδες γιατί υπήρχε ο φόβος μην παρασυρθούμε. Ακόμα και οι συζητήσεις χαρακτηρίζονταν ύποπτες .Ειδικά μεταξύ των μεγάλων

Ο τάδε μίλαγε με τον δείνα, κι αυτός έβγαινε από το σπίτι εκεινού.

Είχαν πονηρέψει κι εμάς τόσο που μεταφέραμε πληροφορίες σαν μικροί σπιούνοι στους μεγάλους.

Στη γειτονιά είχαμε την πλατεία μας και το μαγαζάκι του Κωτσία που καμιά  φορά γινόντανε εκλογικό κέντρο του ΠΑΣΟΚ. Ο ήλιος `υπάρχει ακόμα από την τελευταία φορά, το 96 αν θυμάμαι καλά. Κέντρο συνάντησης για τους πασοκτζήδες που μοίραζαν αφίσες, ψηφοδέλτια και προγνωστικά. Κι η μουσική στη διαπασών…

«Ο ήλιος ο πράσινος ο ήλιος που ανατέλλει μας οδηγεί»

Σε μια Ελλάδα λεύτερη σοσιαλιστική» Είχε και ξένο ρεπερτόριο,

«The wall» και «karmina boyrana»

Kι όταν ερχόνταν οι υποψήφιοι βουλευτές να μιλήσουν πέφτανε και τα συνθήματα.

«Πασοκ, λαός στην εξουσία»

« Το Πασοκ είναι εδώ, ενωμένο δυνατό»

Και τότε αρχίζανε και οι καυγάδες.

Δεν ξέρω γιατί αντί να τρομάξουμε εμείς γελούσαμε που τσακωνόντανε οι μεγάλοι…Ισως  να ξέραμε περισσότερα από αυτούς, ίσως δεν καταλαβαίναμε το λόγο…Εμείς γελούσαμε…με τους πατεράδες μας που νευρίαζαν , με τις μανάδες μας που βρίζανε τους πατεράδες μας, και με τους εαυτούς μας πολλές φορές όταν μας βάζανε να φωνάζουμε τα συνθήματα που μας μαθαίνανε.

Οι αρχηγοί των κομμάτων φάνταζαν γίγαντες στα μάτια μας.

Κουστουμάτοι αντίπαλοι με ισχυρό λόγο και παρουσία. Ο Παπανδρέου μόνο ντυνόνταν πιο μοντέρνα. Φόραγε ζιβάγγο και πολλοί πασοκτζήδες τον είχαν μιμηθεί.

Η Ν.Δ. με τονΡάλλη, το ΚΚΕ με τον Φλωράκη, και το ΚΚΕ εσωτερικού με τον Κύρκο. Ιδιαίτερες φυσιογνωμίες ήταν ο Καραμανλής, ο Αβέρωφ…

Κάποια στιγμή στο νησί ήρθε η Μαργαρίτα Παπανδρέου. Μέρες πριν στο σπίτι είχε πέσει πανικός. Η μάνα μου έψαχνε να μου βρεί πράσινο φόρεμα , κι ο πατέρας μου έκοβε και κουβάλαγε μαζί με τους άλλους μερτσίνες.Την ημέρα της άφιξης, οι μερτσίνες είχανε απλωθεί σε όλους τους δρόμους κι εγώ μαζί με δυό άλλα κοριτσάκια , ντυμένες στα πράσινα προσφέραμε ανθοδέσμες στην κυρία Παπανδρέου.

Ακόμα θυμάμαι  εκείνο το φόρεμα…είχε  άσπρα κουμπάκια και μικρά μπεζ λουλούδια.

Η πλατεία τελικά έγινε κόκκινη. «Η κόκκινη πλατεία»

Το ΚΚΕ έκανε καλύτερες συγκεντρώσεις και χωρίς εκλογικά τμήματα κέρδιζε τις εντυπώσεις.

Με περισσότερο πάθος με πιο αγωνιστική παρουσία και με καλύτερη μουσική επένδυση,- Θεοδωράκης , Νταλάρας, Ξυλούρης – Φαραντούρη, ανατρίχιαζες στο άκουσμα των τραγουδιών από τα μεγάφωνα.

Μπήκαν στην πόλη οι εχθροί

Στην Αθήνα μες στο κέντρο

Μαλλιά σγουρά μαλλιά κορακοχρώμα

Αλλά που να δώσουμε παρόν! Μόνο κρυφά κοιτάγαμε και ακούγαμε από μακριά.

Κι η νεολαία δυναμική και με πολλούς νεαρούς επαναστάτες, πειρασμός για τα κορίτσια στην εφηβεία.

Όλα τα μεγάλα μέσα επιστράτευε το κόμμα  να ανέβει ποσοστό.

ΚΚΕ αλλαγή δεύτερη κατανομή 17%  το  σύνθημα της εποχής.

Και πάντα αντίπαλος των μεγάλων κομμάτων.

«ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο»

«Εξω οι βάσεις του θανάτου»

Ποιος ήξερε τότε τι ήθελαν να πούν…

Τα χρώματα των κομμάτων καθόριζαν και τα χρώματα των σπιτιών, κυρίως των κουφωμάτων.

Ετσι όπου έβλεπες κόκκινα πορτοπαράθυρα, πράσινα ή μπλέ, ήξερες και τι ψήφιζε ο ιδιοκτήτης.

Και οι βάρκες τα καϊκια ή και οι ομάδες ανάλογα…

Κάποιοι ζωγράφιζαν και στους τοίχους τα λογότυπα του κόμματος.

Ο ήλιος υπάρχει ακόμα στον τοίχο,και κάθε τόσο ανανεώνεται…

Η πόρωση έφτανε στο αποκορύφωμα την παραμονή των εκλογών που γίνονταν οι τελικές μετρήσεις σύμφωνα πάντα με τις εκτιμήσεις «ειδικών».Κάνα –δυό στο κάθε κόμμα…τι γκάλοπ και δημοσκοπήσεις, εδώ μιλάμε για σίγουρα πράματα…

Στενό στενό, σπίτι σπίτι, κι αρχίζανε…

Εκεί: Βάλε 3-2

Εδώ: Μονοκούκι

Δίπλα : Θα μπεί ούλος μες τη κάλπη

Παραπέρα: Μη τονε πιστεύεις αυτόνε τα ίδια λέει και στ;άλλους.

Προβλέψεις, κουτσομπολιά, εκτιμήσεις, μετρητούρες…

Άλλος είχε πάρει ψηφοδέλτιο, άλλος είχε υποχρέωση, άλλος κρυφά κι  άλλος φόρα, έτοιμοι οι αριθμοί…

Μέσα μέσα πέφτανε κι οι απειλές, οι υποσχέσεις τα παρακάλια. Όλα γινόντανε νούμερα, όλοι είχαν «φάκελο», όλοι είχαν σταμπαριστεί κι όλοι στο τέλος ήτανε σίγουροι για το αποτέλεσμα.

Κι ερχόνταν η μέρα της κρίσης, η ώρα της κάλπης…Η Κυριακή…

Τι να πρωτοθυμηθώ!!!

Από νωρίς το πρωί οι πρωτοπόροι ήτανε στο πόδι.Αφού είχανε ορίσει αντιπροσώπους

Πηγαινοερχόντανε αδιάκοπα πέρα δώθε,στο σχολείο ανήσυχοι .

Κι όπως κατεβαίνανε κομβόι γειτονιές- γειτονιές η σόγια- σόγια εκείνη την ώρα γινόντανε και νέα καταμέτρηση…

Κούτσα κούτσα με τα μπαστουνάκια και υπέργηροι ψηφοφόροι συνοδευόμενοι από τα παιδιά τους.

Λίγο πριν το πορτόνι δίνονταν οι τελευταίες οδηγίες, και πολλές φορές και τα ψηφοδέλτια.

_ » Τ ακούς μάνα, θα βγάλεις το χαρτί που έχεις στο καμπζέτο σου και θα το βάλεις μες το φάκελο.

Θα τονε σαλιώσεις και θα το ρίξεις εκεί που θα σου πούνε.

Εσύ πατέρα βάλτο στη κολότσεπη.»

Ποτέ δε μπερδευόντανε η γιαγιά. Μόνο στις Δημοτικές -Νομαρχιακές υπήρχε μια σύγχυση λόγω των δύο υποψηφίων αλλά οι απώλειες ήταν μικρές.

Απέξω κι  οι φαντάροι με τα όπλα κρατούσαν αυστηρά τους τύπους προκειμένου να διεξαχθούν ήρεμα οι εκλογές.

Η θέα του όπλου, του αγέλαστου προσώπου , και του χακί, μας προκαλούσε τρόμο, και το βάζαμε στα πόδια τρέχοντας.

Κι όταν πηγαίναμε με τους δικούς μας να ψηψήσουν τους σφίγγαμε το χέρι μην μας πάρουν οι φαντάροι φυλακή.Τι κι αν την προηγούμενη γυρνάγαμε στο χωριό φωνάζοντας «Ηρθαν οι φαντάροι, ήρθαν οι φαντάροι», μόλις τους βλέπαμε τρέμαμε.

Λες κι ήτανε μπαμπούλες, λες και θέλανε να είναι εκεί…

Η δύση αργούσε , η μέρα ήταν ατέλειωτη, κι αδρεναλίνη έφτανε στα ύψη καθώς πλησίαζε η ώρα. Κι επιτέλους οι κάλπες κλείνανε και τότε…άκρα του τάφου σιωπή.

Σαν τους φυλακισμένους έξω από τα κάγκελα το μισό χωριό περίμενε τα αποτελέσματα…Κάπου κάπου κάποιος έβγαινε κι ανακοίνωνε την πορεία της καταμέτρησης.

Στα 100 πρώτα η ΝΔ 30 το ΠΑΣΟΚ 29 το ΚΚΕ 15…Δεν θυμάμαι άλλο κόμμα για πολλά χρόνια… Και τότε κάποιοι πανηγυρίζανε, κι άλλοι ελπίζανε….

Εμπαινε έβγαινε ο αγγελιοφόρος και οι απέξω αντιδρούσανε ανάλογα . Που κινητά τότε για μηνύματα…

Ωσπου τέλειωνε η καταμέτρηση, κι άρχιζε το πανηγύρι.

Ένα πανηγύρι που είχε και χαρά και λύπη και απογοήτευση και καυγάδες όμως.

Οποιος κρατιόνταν με το ζόρι τόσο καιρό εκείνη την ώρα ξέσπαγε. Αν ήταν χαμένος έβριζε, κι αν είχε κερδίσει ειρωνεύονταν και έκανε λίγκρι στους υπόλοιπους μέσα σε ζητωκραυγές και γιουχαίσματα. Σαν παιδάκι που κέρδιζε στο πόντο κι ήθελε να σκάσει το συμπαίχτη του.

Πιανόνταν και στα χέρια , και ξύλο έπεφτε και έχθρα υπήρχε που κράταγε για χρόνια πολλές φορές. Αργότερα μπήκαν και οι μανάδες στο παιχνίδι, που έλεγαν ότι άκουγαν από τους άντρες τους. Δεν πειράζει που δεν καταλάβαιναν πολλά .Είχαν και άχτι στη γειτόνισσα κι έβγαινε όλο μαζί…

_» Ακούς να λέει τον πασά, ίσα κι όμοια με το σατράκαλο το δικό σας» Υπερασίζονταν τον εκάστοτε βουλευτή …. Είχε όμως γέλιο…

Κι αυτοί όμως που συμμετείχαν στην καταμέτρηση ως αντιπρόσωποι των κομμάτων, δεν πέρναγαν καλύτερα. Τα ψηφοδέλτια γινόνταν μαγικά χαρτάκια, κι η αγωνία ίδρωνε το πρόσωπό τους. Λες κι άνοιγαν την τύχη τους , λες και διάβαζαν το γραφτό τους.

Τα χέρια τρέμοντας συμπλήρωναν τα κουτάκια με τις πεντάδες στο χαρτί, κι έπρεπε να ενημερώσουν και τους έξω. Κι όσο λιγόστευαν τα ψηφοδέλτια μεγάλωνε η αγωνία. Τα τελευταία ήταν τα πιο μαρτυρικά. Μόνο αν βεβαίωναν  τη νίκη…

Κι ύστερα ακολουθούσε η πορεία  στα χωριά. Η αγωνία των ωρών της αναμονής έδινε ένταση στις φωνές που σκόρπαγαν συνθήματα στους δρόμους.

Οι χαμένοι μέσα… Νικητές και χαμένοι άλλαζαν κατά καιρούς . Πότε ήταν οι μπλέ και πότε οι πράσινοι. Εκείνοι που δεν είχαν πρόβλημα ήταν οι κόκκινοι..

Το 81 ήρθε η μεγάλη ανατροπή…Το ΠΑΣΟΚ πήρε την εξουσία και το νησί το γιόρτασε ανάλογα. Ετσι αποφάσισαν να θάψουν το κόμμα που έπεσε και τον αρχηγό του κάνοντας μια μεγαλοπρεπή κηδεία ..με ψάλτη με παπά και φέρετρο.

Για πρώτη φορά κουκουέδες και πασοκτζήδες ένωσαν τις δυνάμεις τους και κατέβηκαν  μαζί στους δρόμους ξορκίζοντας  τον Ράλλη και τη ΝΔ με την ευχή να πάει όσο γίνεται μακριά.

Το ρόλο του παπά είχε αναλάβει ο Ντίνος Μαρκεζίνης (Τσομποτός),του ψάλτη ο Παναγιώτης Δάγλας (Σεσές)

τ

Κι εμείς παιδάκια τρέχαμε από πίσω τους χωρίς να καταλαβαίνουμε πολλά πολλά. Δεν χρειαζόνταν άλλωστε, αρκεί που υπήρχε χαβαλές…

Κι η επόμενη μέρα όμως δεν ήταν πάντα ήρεμη. Γινόνταν απολογισμός, τι πήραμε τι χάσαμε τι κερδίσαμε. Κι όποιος μας γέλασε, αλοίμονό του.Οι κερδισμένοι δεν ψάχνανε πολλά- πολλά, άλλωστε δεν είχε σημασία. Οι χαμένοι όμως άνοιγαν νέα βεντέτα που κράταγε αρκετό καιρό, μπορεί και ως τις επόμενες εκλογές σε τέσσερα χρόνια, γιατί τόσο κρατούσαν τότε οι εξουσίες…

Πολλά έχουν αλλάξει από τότε. Κάποια δεν θα αλλάξουν ποτέ…

Οι μνήμες και τα συναισθήματα όμως από γενιά σε γενιά δεν θα είναι ποτέ τα ίδια….

Λιγοστεύουν όπως η ελπίδα για το αύριο , ωχραίνουν όπως τα χρώματα των κομμάτων, μπερδεύονται από τις συχνές κουραστικές επαναλήψεις των αναμετρήσεων, απομυθοποιούνται όπως οι ήρωες των παιδικών μας χρόνων.

Χάνονται μέσα στο ψάξιμο για ένα ουράνιο τόξο με όλα τα χρώματα, και πνίγονται από τα » ΘΑ»  του παρελθόντος.

Κι όσο περνάνε οι γενιές τόσο θα λιγοστεύουν, θα σκοτεινιάζουν, και θα κουράζονται από σωτήρες πράσινους κόκκινους γαλάζιους πορτοκαλί, και ροζ χάνοντας ταυτόχρονα και πίστη και ελπίδα…

Θα μάθουν μόνο πώς να κλείνουν τα αυτιά τους στις σειρήνες….

Κι αυτό ίσως να αξίζει περισσότερο από όποιες μνήμες, αναμνήσεις …εκλογές.