Η ξυλογλυπτική στο Ξηρόμερο – Μια ξεχασμένη τέχνη

Η ξυλογλυπτική, στα μέρη μας, είναι μια ξεχασμένη, αλλά αξιοθαύμαστη τέχνη. Σήμερα, αν κάποιος ασχολείται ακόμα με την ξυλογλυπτική, είναι ηλικιωμένος.

Μια τέχνη, που δεν διδάσκονταν σε σχολή, αλλά παρατηρώντας κάποιον που ασχολούνταν μ’ αυτή και με τις φιλότιμες υποδείξεις του στον ενδιαφερόμενο.

Για να ασχοληθεί κάποιος μ’ αυτή έπρεπε να έχει προσωπικό ζήλο. Συνήθως, ασχολούνταν οι τσοπάνηδες, που το καλοκαίρι είχαν απεριόριστο ελεύθερο χρόνο.

Τις τεχνοτροπίες και τα μυστικά της ξυλογλυπτικής, διδάχτηκαν από πρώην φυλακισμένους. Ξυλόγλυπτες δημιουργίες, είναι οι ρόκες, σφραγίδες άρτου, εικόνες, γκλίτσες, κουτάλες, στεφάνια, πλαστήρες, πλάστες και σπάνια εικονοστάσια.

Οι ρόκες, ήταν κεντημένες στην κεφαλή τους με ανάγλυφες παραστάσεις, που έμοιαζαν με αυτή των πρωτόπλαστων ή τρισδιάστατα σκαλισμένες.

Οι γκλίτσες σκαλίζονταν στη λαβή.

Οι εικόνες και οι σφραγίδες λαξεύονταν εξ’ ολοκλήρου και έπαιρνε μήνες για να τελειοποιηθούν.

Τα στεφάνια, οι πλαστήρες και οι πλάστες δεν είχαν ιδιαίτερο κόπο, αλλά έπρεπε να είναι ολόισια, χωρίς εξογκώματα.

Το ξύλο δουλεύονταν χλωρό κι αφού το καθάριζαν το έβαζαν σε νερό για να φουσκώσει και να μαλακώσει.

Αφού του έδιναν τη μορφή που ήθελαν το έκαιγαν, συνήθως σ’ αυτά που έπρεπε να είναι ολόισια όπως αγκλιτσόξυλα, πλάστες κ.λ.π.

Τα ξύλα που προτιμούσαν ήταν αγριοκερασιά, αγριοτριανταφυλλιά, μαυραγκαθιά. Η μαυραγκαθιά, δίνει βυσσινόμαυρα δημιουργήματα.

Τα εργαλεία της ξυλογλυπτικής ήταν το ξυλοφάι, σαν χοντρή λίμα που μ’ αυτό έδιωχναν τα μεγάλα εξογκώματα, το γυαλόχαρτο για την τελική λείανση, το κοπίδι για τρύπες και κεντήματα και το ξυράφι, είτε ίσιο, είτε γυρισμένο για να καταφέρνει τα κοίλα σημεία, όπως στις κουτάλες. Η άκρη της κουτάλας, σκαλίζονταν με λεπτοδουλεμένο κέντημα.

Τα γλυπτά, τα περνούσαν με λάδι, για να έχουν πιο έντονο γλυκό χρώμα και γυαλάδα.

Στις εικόνες βάζουν βερνίκι.

Ο καλός τεχνίτης ξεχώριζε από την έμφαση που έδινε στην λεπτομέρεια.

Εντύπωση μου έκανε μια γκλίτσα ενός παππού από Τρύφου, που στη λαβή της είχε πλεγμένα δυό φίδια, με το κεφάλι να καταλήγει στην κορυφή. Η παράσταση πλαισιωνόταν από ανάγλυφα φύλλα, που δημιουργούσαν την ψευδαίσθηση ότι είναι ολοζώντανα ανάμεσα σε βλάστηση.

Όπως και μια ξυλόγλυπτη χειροποίητη ομώνυμη εικόνα, πριν από 20 χρόνια στο ξωκκλήσι της Αγ. Παρασκευής Μπόικου. Ήταν φτιαγμένη με περίσσια αγάπη και το αποτέλεσμα, σίγουρα ήταν δουλειά πολλών μηνών και απεριόριστης υπομονής.

Σήμερα,οι ξυλόγλυπτες δημιουργίες κοσμούν τα λαογραφικά μουσεία ενώ σκαλιστές χειροποίητες εικόνες, ξωκκλήσια.

Πηγή: Xiromeritissa’s Blog

Σημείωση: Η τελευταία φωτογραφία είναι δικιά μας και πρέπει να είναι η κορυφή από παλιά ρόκα.

(Πηγή: www.kolivas.de)