ΠΕΤΡΟΣ ΑΥΓΕΡΙΝΟΣ*. Βρίσκεται ήδη στα βιβλιοπωλεία το τρίτο κατά σειρά βιβλίο των Εκδόσεων του Ιονίου – Θέατρο του Ιονίου, η πρώτη απ’ τις πολλές εκπλήξεις που σας ετοιμάζουμε φέτος έτσι σαν απάντηση στην «κρίση», η δική μας απάντηση στην «κρίση», μια κρίση που σοβεί από χρόνια και που τη θεωρούμε πρωτίστως ηθική, κοινωνική και πνευματική. Αρκούντως πολιτική δηλαδή και, δευτερευόντως οικονομική.
Πρόκειται για το ολόφρεσκο μυθιστόρημα της Δώρας Παπανικολάου που με τίτλο «Ο καιρός της σταφίδας» επιχειρεί με εύσχημο τρόπο μια τολμηρή λογοτεχνική ματιά στην περιρρέουσα γύρω μας ζέουσα πραγματικότητα. Ένα δίχως ανάσα κείμενο. Ένα κείμενο παρέμβαση για όλα εκείνα που δημιούργησαν την πλαστική και επίπλαστη σύγχρονη «καταναλωτική μας ευδαιμονία», τη σημερινή μας μετάλλαξη δηλαδή, καθώς η «ωρίμανσή» μας απότοκη α-γλωσσίας, έχει αποκοπεί απ’ τους χυμούς και τις ρίζες, και δεν αποτελεί προϊόν μιας συνέχειας. Μόνο και μόνο για να γιγαντώσουμε το τέρας που η ίδια το ονομάζει «ο σύγχρονος αστικός μας πολισμός. Η «ορθολογικότητα»… ένα σύστημα που μέσα από την αυτιστική του οργάνωση και την αποδόμηση του λόγου, στραγγαλίζει κάθε μορφή μη ελέγξιμου λαϊκού οργασμού. Ορίζοντας αποφασιστικά το νέο, «παγκόσμιο» ανθρώπινο έκτρωμα…»
Και πού όλα αυτά; Στον ευλογημένο τόπο που λέγεται Ελλάδα, εκεί που «μεγάλωσα» καθώς λέει η ίδια, «με τη σταφίδα. Η ζωή μου όλη ποτισμένη απ’ τη μυρωδιά της. Κάθε ταξίδι πίσω, είναι σημαδεμένο απ’ τη γεύση της… Έφυγε η σταφίδα, όμως το μελωμένο της σώμα εξακολουθεί να υπάρχει βυθισμένο στο ασυνείδητό μου, περιμένοντας μόνο να ονοματιστεί… εκεί όπου θάλασσες φιλικές και γάργαρες λιγωμένα φιλούν αμμουδερούς, δαντελωτούς αιγιαλούς. Οι στάλες το μέλι κυλούν απ’ τη σκασμένη φλούδα ώριμων σύκων και η μυρωδιά της σταφίδας αρωματίζει ατμόσφαιρες κατανυκτικές. Εκεί που το βλέμμα ακούραστο τρέχει, διασχίζοντας κάμπους με αργυρές, πράσινες, ρόδινες, μπλε, χρυσαφιές και άλλες αμέτρητες αποχρώσεις, μαρμαρυγές στο φως του ήλιου και του γαλάζιου ουρανού, για να συναντήσει μαλακές παρυφές βουνών… Εκεί όπου τις Κυριακές, τα σκαλοπάτια της εκκλησιάς τ’ ανεβαίνουνε αντάμα χαρούμενα παιδιά και μαυροντυμένες μοιρολογίστρες. Εκεί που ανεμίζουνε βυζαντινά λάβαρα «εν τούτω νίκα», για να σκιάζουν ταψιά με «ιμάμ-μπαϊλντί». Όπου η Ολυμπία χέρι-χέρι πιάνεται με το Μυστρά και οι τελετουργικοί χοροί των μαινάδων μπερδεύονται με το «Ησαΐα χόρευε»…
Η Δώρα Παπανικολάου, όχι ανώδυνα όπως πάντα, επιχειρεί να ξαναπιάσει το νήμα της από την αρχή. Και ξαναγυρίζει στο Νόστο, δηλαδή στην Πατρίδα, σε πράγματα αγαπημένα, ταπεινά κι ανεκτίμητα. Με τα ωραία, στρόγγυλα, γάργαρα ελληνικά της ξαναζωντανεύει τον τόπο της, την εύφορη γη της αμπέλου και της ελιάς, ΝΔ Πελοπόννησο. Τη γη των Ολυμπιακών αγώνων, ατέρμονη χώρα της Δημιουργίας, της Συντροφικότητας, της Αδερφοσύνης, της Άμιλλας. Τη γη που ερήμωσε ο εμφύλιος. Κι εκεί, μέσα σε κλίμα μυσταγωγίας, ξανασυναντιέται με τους ανθρώπους της. Με τον Παναγιώτη, το μπάρμπα-Βασίλη, τη θειά-Βγένω, όλους τους νεκρούς της που αναπαύονται τώρα στο κοιμητήρι, με τη γιαγιούλα, τη θεία-Αγάπη και την Εσθήρ. Άνθρωποι μέθης και μεγαλείου, με την αυθεντική τους σοφία κληρονομημένη απ’ τη φύση, άνθρωποι ταπεινοί με τα λάθη τους και τα πάθη τους. Άνθρωποι που τους κουβαλάει από τότε και που τη στοίχειωσαν. Ατενίζει με πόνο ψυχής το φρούριο της Μεθώνης που το εγκατέλειψαν στην κατάρρευση. Κι ύστερα βουτάει στις Ασπράδες για να χαθεί λίγη ώρα, ή για να ξαναβαπτιστεί στα αμόλυντά της νερά. Κοιτάει απέναντι τη Σιαπιέντζα, την ερημία του μόχθου αλλά και το Φάρο που έχει «σβήσει», όπως τελειώνει και η ασετιλίνη κάποια στιγμή με την εποχή. Σκάβει και ψάχνει το ατέρμονο βάθος, το μεγαλύτερο βάθος της Μεσογείου, που ανελέητα από χρόνια σκεπάζουν τα σκοτεινά γαλάζια νερά.
Και αναδύει το στοιχειώδες. Ότι ο σύγχρονος άνθρωπος, μίζερος και τρομοκρατημένος, κλεισμένος ερμητικά μέσα στο ζοφερό καβούκι του «εγώ» του, βίασε τη φύση σέρνοντας τον εαυτό του μέχρι το Θάνατο, μέχρι το Φθόνο, μέχρι το «Θρόνο». Αναγορεύοντας τον εαυτό του Θεό. Υποχείριο της «φτήνιας» ξέχασε τις ποιότητές του και τον ελεύθερο χρόνο, κι έγινε δούλος του Χρήματος. Άλλο δεν κατάφερε ωστόσο παρά να πριονίσει το κλαδί πάνω στο οποίο κάθεται. Σήμερα θρηνώντας, όπως η Αηδόνα, και κλαίγοντας ίσως σπαρακτικά.
Ας το πω και τούτο. Το μυθιστόρημα της Δώρας Παπανικολάου «Ο καιρός της σταφίδας» φκιάχτηκε, δημιουργήθηκε, καθ’ ολοκληρίαν στην Κέρκυρα. Με φιλολογική και εκδοτική επιμέλεια του Απόστολου Καραμπελιά και την εκδοτική φροντίδα (μέσα από την επισταμένη «χειροποίητη» επιστημοσύνη) της Τζένης εκεί, του Μιχάλη, του Έκτορα (Ε. Κούρκουλος – Μ. Καρύδης Ο.Ε.) μόνιμοι συνεργάτες του Θεάτρου του Ιονίου και τους οποίους ευχαριστώ άλλη μια. Πάγια αρχή του Θεάτρου του Ιονίου, η πίστη στις αστείρευτες δυνατότητες των ανθρώπων τούτου του τόπου και η στήριξη του νησιού.
Ένα βιβλίο είναι παράθυρο στη ζωή. Είναι κατάφαση στη ζωή. Ένα βιβλίο εξυπηρετεί μια βαθύτερη ανάγκη, ολοταχώς αυξανόμενη οσονούπω. Όσο κι αν φαντάζει σήμερα «πολυτέλεια».
Κυρία Παπανικολάου, εύχομαι από καρδιάς καλοτάξιδο!
* καλλιτεχνικός διευθυντής του ΘΕΑΤΡΟΥ ΤΟΥ ΙΟΝΙΟΥ.

* Η Δώρα Παπανικολάου (με καταγωγή από τη Μεθώνη) γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Οδοντιατρική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και Συστημική Συμβουλευτική στο Ινστιτούτο Διερεύνησης Ανθρωπίνων Σχέσεων στην Αθήνα. Ζει και εργάζεται στην Κέρκυρα. Είναι ιδρυτικό μέλος του Θεάτρου του Ιονίου

(Πηγή: www.enimerosi.com)