Aπομεινάρια μιας πέτρινης εποχής που μένουν και αντέχουν στο χρόνο σκορπισμένα στην μέση των χωριών. Ασπρόμαυρα χρώματα ξεπετάγονται και μπερδεύονται  με την πολυχρωμία των σύγχρονων κατασκευών.Και όμως…ξεχωρίζουν και φωνάζουν από μακρυά…

Η πέτρα με το σόμπολο και τη λάσπη για μόνωση , και το ρωμαικό κεραμίδι εξακολουθούν να στέκονται όρθια και να υπάρχουν μέσα στους οικισμούς του νησιού.

Αχούρι στο Κατωμέρι

Δίπλα από νεόχτιστα δυόρωφα βαμμένα σπίτια παραμένουν περήφανα και ακομπλεξάριστα μπροστά στην σύγκριση.

Κάποια από αυτά ήταν μόνιμες κατοικίες, σπίτια που σιγά σιγά για κάποιο λόγο η οικογένεια το εγκατέλειψε.

Σπίτι στο Κατωμέρι

Αλλα κατασκευάστηκαν σαν αποθηκευτικοί χώροι. Εκεί αποθηκεύονταν το λάδι το στάρι το αλεύρι, και τα ξύλα, η καλυβούλα, το καλύβι,η καλύβα. Συνήθως βρίσκονταν στην άκρη του κήπου του σπιτιού, η έξω στην αυλή για να είναι εύκολη η πρόσβαση και να παρακολουθείται στενα. Κάθε χωράφι πάντως είχε και το καλυβάκι του.

Κεφάλι: πρώτη κατοικία οικογένειας

Εκεί, κολλημένα στους τοίχους των σπιτιών, συναντάμαι και τα κουζινάκια ή κουζινούλες.

Με όλο το τσάτζαλο του νοικοκυριού κρεμασμένο στον πέτρινο τοίχο, με χοντρά μακρυά καρφιά καρφωμενα ανάμεσα στους αρμούς.Η πέτρα δεν τρυπιώνταν με τίποτα.

Τα καλατζισμένα τηγάνια και τα χαλκωματένια ταψιά παρατεταμένα κατά μέγεθος στον τοίχο.

Για την υγρασία και τη γάνα βάζανε από πίσω νάυλον χρωματιστό, δύσκολο να κρατηθεί αλλά με πατέντες το στέκανε όρθιο. Αυτό άλλαζε κάθε Πάσχα που γινόντανε το ετήσιο άσπρισμα.

Στον ένα τοίχο υπήρχε η γωνιά. Αυτή ασπριζόνταν συνέχεια γιατί μαύριζε από τον καπνό.

Το τσιγαρόλαδο έφευγε από τα κεραμίδια. Οσο για αυτό…υπήρχε τέλειος εξαερισμός.

Εκεί ψήνανε τις πίτες τηγανίζανε και βράζανε τα λάχανα. Η προστιά απαραίτητο αξεσουάρ συμπλήρωνε την εικόνα.

Ετσι το σπίτι έμενε καθαρό και δεν μύριζε η τσιγαρίλα.Καμμιά φορά υπήρχε και ένα χαμηλό τραπεζάκι, τελάρο συνήθως, με κανα δυό σκαμνάκια, ανάλογα τα άτομα, όπου γινόντανε κι η πρόχειρη τραπεζαρία.

 Κεφάλι

Γνωστές πέτρινες κατασκευές στο Μεγανήσι σήμερα.

 Το αχούρι ήταν η κατοικία των ζωντανών. Εκεί κορνιάζανε οι κότες ή δένανε το γάιδαρο, και τα λιγοστά προβατάκια με καμιά γιδούλα.

Το αχούρι συνήθως φτιαχνόντανε σε χωράφια πιο έξω από τα χωριά.Κάθε χωράφι είχε και το αχουράκι του.

Αχούρι στο Κατωμέρι

Παλιό σπίτι στο Κατωμέρι

Καλύβα στο Βαθύ

Πέτρινοι και οι φούρνοι στο καταπόρι του σπιτιού. Σήμερα υπάρχουν πολλοί λίγοι καλοδιατηρημενοι. Οι υπόλοιποι δεν άντεξαν κι έχουν αφήσει μόνο απομεινάρεια.

Η επισκευή του φούρνου είναι μια δύσκολη ιστορία. Αν κάποιος θέλει να είναι και λειτουργικός θα πρέπει να χρησιμοποιήσει και το κατάλληλο κεραμίδι που θα κοπεί σε πολλά μικρά κομματάκια και να επεξεργαστεί τον πηλό που θα  ενώσει όλα τα υλικά μαζί.

Σε άλλη περίπτωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί απλό τσιμέντο. Ετσι κι αλλιώς όμως η τεχνική εξαφανίζεται στις μέρες μας.

Οσο και να προσπαθεί σήμερα κάποιος να μιμηθεί εκείνους τους παλιούς τεχνίτες που τις περισσότερες φορές ήταν αυτοδίδακτοι μάστοροι , το αποτέλεσμα δεν θα είναι το ίδιο.

Αλλα υλικά, άλλη δυσκολία άλλη τέχνη.

Μια τέχνη μαγική και δύσκολη και το βάρος  της πέτρας ασήκωτο. Πώς να την κουβαλήσεις!

Το πελέκημα και το λάξεμα με το σκεπάρνι το τέλειο δέσιμο και το αρμολόγημα…

Το πέρασμα του ματεριού στο κεφαλάρι για να κρατάει το βάρος όλο.

Οι μπολίτσες διευκόληναν πολύ το έργο του τεχνίτη όπως και τα μπατικά.

Τα δίπατα σπίτια είχαν και πορτοπούλα όχι απαραίτητα με μπαλκόνι.

Τελευταία πινελιά τα πεζούλια κι ύστερα μια ξύλινη πόρτα με ένα σαγιαδόρο κι έτοιμος ο πίνακας…Κλασικός παραδοσιακός πίνακας που ακόμα υπάρχει .

Που ακόμα ποζάρει δίπλα στα μεγάλα μοντέρνα πορτρέτα της σύγχρονης τέχνης…

Κι αν ο χρόνος τον άγγιξε κανείς δεν σκέφτηκε να τον κατεβάσει από τον τοίχο,όχι τυχαία πιστεύω.

Ισως για να γίνεται επίτηδες η σύγκριση.

Για να υπάρχει το χτές μέσα στο σήμερα…..