Κατά τη διάρκεια εργασιών στερέωσης αποκατάστασης στον μεταβυζαντινό ναό του Αγίου Νικολάου (καθολικό ερειπωμένης Ιεράς Μονής) νότια του οικισμού Νικολή, πραγματοποιήθηκε ανασκαφική έρευνα σε μικρή απόσταση από τον μεταβυζαντινό όπου σώζονται ίχνη παλαιότερου βυζαντινού ναού.

Το Lefkadapress απευθύνθηκε στον Παναγιώτη Αργυρό, αρχιτέκτονα – αναστυλώτη, υπεύθυνο των εργασιών στα εν λόγω μνημεία που δήλωσε τα εξής:

«πρόκειται για πάρα πολύ σημαντικό μνημείο λόγω της παλαιότητάς του, της μοναδικότητάς του για την Λευκάδα και την ευρύτερη περιοχή αλλά και της περιοχής που το εντοπίζουμε και εννοώ την μακρινή απόσταση από τους όποιους έως τώρα γνωστούς ιστορικούς χώρους ή διαδρομές του νησιού. Θεωρώ όμως ότι πρέπει να πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά που έγιναν για ένα και μόνο λόγο, να καταδείξουμε ότι μέσα από μεράκι, νόμιμες διαδικασίες και κυρίως ομαδική δουλειά και οργάνωση μπορούμε να αποδώσουμε τον σεβασμό που πρέπει στα μνημεία μας άρα και στην ιστορία μας, πράγμα κεφαλαιώδους σημασίας για την ίδια μας την ύπαρξη σαν λαός.

Έτσι, το 2005 με προτροπή του τότε Δημάρχου Απολλωνίων Γ. Μελά επισκεφθήκαμε το χώρο, αφού ο ίδιος μαζί με τον τότε Δημοτικό Σύμβουλο Γ. Ραυτόπουλο είχαν διαπιστώσει κάποια ίχνη παλαιότερου κτίσματος και προχωρήσει σε έναν πρώτο καθαρισμό από βλάστηση και χώματα. Κατόπιν, με ενέργειες του Γ. Ραυτόπουλου, εκπονήσαμε την μελέτη στερέωσης αποκατάστασης του υφιστάμενου Ιερού Ναού του Αγίου Νικολάου η οποία έλαβε έγκριση από το Υπουργείο Πολιτισμού το 2010. Με την αρωγή και στήριξη της Ιεράς Μητρόπολης Λευκάδας και Ιθάκης και τον Μητροπολίτη κ. Θεόφιλου βρέθηκε χρηματοδότης για το έργο μέσα στο οποίο εντάξαμε και την συγκεκριμένη ανασκαφή με την σύμφωνη γνώμη της επιβλέπουσας υπηρεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού (22 ΕΒΑ). Έτσι η ανασκαφή έγινε το διάστημα Οκτωβρίου – Νοεμβρίου του τρέχοντος έτους με υπεύθυνο αρχαιολόγο τον κ. Χρήστο Φατούρο. Τι ανακαλύφθηκε τελικά;

Πρόκειται για τρουλλαίο ναό σε σχήμα ελεύθερου σταυρού με ημικυκλικής κάτοψης κόγχη Ιερού. Άποψή μου ότι χρονολογείται περί του 10^ου αιώνα ή αρχές 11^ου. Η ναοδομία του είναι παντελώς άγνωστη στην Λευκάδα και την ευρύτερη περιοχή. Απλά αναφέρω για όσους δεν γνωρίζουν ότι μιλούμε για έδραση τρούλλου επί διασταυρούμενων θόλων (καμαρών). Συνεχίζω λέγοντας ότι για την Λευκάδα απουσιάζουν τα ιστορικά στοιχεία για μια μεγάλη ιστορική περίοδο έως περίπου τις αρχές του 13^ου αιώνα και θεωρείται ότι η βυζαντινή της ιστορία εξαντλείται στο Φρούριο και την Οδηγήτρια. Τελικά δεν είναι έτσι. Τώρα τι είναι αυτό που σε σκοτεινούς αιώνες, σε μια απομονωμένη περιοχή μιας πάμπτωχης άκρης της Βυζαντινής αυτοκρατορίας οδηγεί βαθής γνώστες της βυζαντινής ναοδομίας να κτίσουν αυτό το Ναό, είναι ένα μεγάλο ερώτημα. Και αναρωτιέμαι, μήπως τελικά η Λευκάδα έχει πάρα πολλά να μας πεί ακόμα για την ιστορία της; Οψόμεθα.»

Πηγή: LefkadaPress