Ποτάμι βουερό ο χρόνος. Ασύλληπτη έννοια ο έρημος τόπος που ανοίγει αέναα μπροστά μας. Η μόνη αποτίμηση του χρόνου που μπορεί να γίνει είναι αυτή που αφορά στα ραγίσματα πάνω στο γυαλί της ζωής μας. Κάθε επέτειος δεν κάνει τίποτε άλλο από το να μετράει ραγισματιές και να στιλβώνει μνήμες. Τούτο το χωνευτήρι δεν αφήνει άφθαρτους μήτε τους ήρωες. Και να τι απέγιναν μερικοί από τους τελευταίους μας.

Ο άνθρωπος εκείνος που φιλμάρισε τη συγκλονιστική στιγμή όπου το τανκ συνθλίβει την πύλη του Πολυτεχνείου ήταν ένας Ολλανδός δημοσιογράφος, ανταποκριτής στην Ελλάδα, ο Άλμπερτ Κουράντ (ή Κοεράντ). Σήμερα, μακριά από την ελληνική πραγματικότητα, ζει ως συνταξιούχος στη χώρα του. Ο κύριος Κουράντ όμως είχε ελληνίδα γυναίκα και απέκτησε έναν γιο που ζει και εργάζεται στην Ελλάδα. Περισσότερα δεν γράφω για το γιο γιατί μου το απαγορεύει μονίμως λόγω σεμνότητας. Να πω μόνο ότι έχω το προνόμιο να με τιμάει με τη φιλία του.

Στο φιλμ ακούγονται και οι τρεις φωνές των εκφωνητών του ραδιοσταθμού που είχε στηθεί από τους φοιτητές. Δύο αντρικές και μια γυναικεία. Ήταν ο Δημήτρης, ο Λάμπρος και η Μαρία.

Η πρώτη ανδρική φωνή, περισσότερο γνωστή, ανήκει στον Δημήτρη Παπαχρήστο, συγγραφέα, αρθρογράφο στο ΕΘΝΟΣ και παραγωγό ραδιοφώνου (τι άλλο;!). Πρόκειται για τον άνθρωπο που πριν ένα-δυο χρόνια συνέλαβαν τα ΜΑΤ επειδή αντέδρασε για την παρέμβασή τους σε χώρο όπου γινόταν παρουσίαση βιβλίου. Τι είχες Δημήτρη, τι είχα πάντα… Έχει γράψει δύο ποιητικές συλλογές και κάμποσα πεζά με βιωματικές αναφορές. Απ’ αυτά «Ο Νηρέας ο Βάρας» ανέβηκε στο σανίδι (με τον Γ.Αρμένη, θαρρώ). Ο Δημήτρης λοιπόν τράβηξε το δρόμο του αριστερού διανοούμενου, μάλλον μακριά από τα κόμματα.

Ο δεύτερος άντρας, πολύ λιγότερο γνωστός στο ευρύ κοινό ήταν ο Λάμπρος Παπαδημητράκης, που από τότε ασχολιόταν με το σινεμά. Τελικά έγινε σκηνοθέτης, ενώ έπαιζε ως ηθοποιός και στις «Μέρες του ’36» του Θ. Αγγελόπουλου. Σήμερα βρίσκεται στην Κύπρο, όπου αρθρογραφεί και δραστηριοποιείται στον αγώνα για την επανένωση του νησιού, εμφανίζοντας μια έντονη ακτιβιστική και -τολμώ να πω- εθνικιστική στάση.

Για το Μαράκι το Δαμανάκι, δεν είναι ανάγκη να γράψω πολλά. Αρκεί η προβολή που έχει αποκτήσει τόσα χρόνια εξαργυρώνοντας έτσι τα ρίγη που έσπειρε τότε η φωνή της. Μετά την πολιτική πορεία της στους κόλπους του ΚΚΕ και του ΣΥΝ, βρήκε κι αυτή το δρόμο της προς την εξουσία. Βέβαια στο πρώτο κυβερνητικό σχήμα δεν αξιώθηκε να αποκτήσει θώκο, μα η φιλοδοξία της ανέμενε καρτερικά μέχρι τον διορισμό της σε Επίτροπο στην ΕΕ. Τριάντα έξι χρόνια άντεξε, αλλά η αναμονή της δικαιώθηκε…

Κάπως έτσι γερνούν οι ήρωες. Κάπως έτσι πληθαίνουν οι ρυτίδες στα πρόσωπα και, καμιά φορά, στα μυαλά. Και τί απομένει όταν μαραίνονται τα στεφάνια στη γρανιτένια ασώματο κεφαλή; Ίσως τελικά μένουν τα συνθήματα που, άπαξ και εκστομιστούν, έχουν την κακή συνήθεια να συμβολοποιούνται και να γίνονται διαχρονικά. «Ψωμί» δε φωνάζουν σήμερα οι νεόπτωχοι; «Παιδεία» δεν αποζητούν οι απελπισμένοι, φουκαριάρηδες και χωρίς μέλλον σπουδαστές; Και «Ελευθερία» δε σκούζουν όσοι από μας συνειδητοποιούν ότι τα τανκς δεν είναι ο μόνος τρόπος για να φοβίσεις, να κάμψεις, να εκμαυλίσεις, να αλλοτριώσεις, να περιχαρακώσεις και να αδρανοποιήσεις τις συνειδήσεις και τις ατομικές και συλλογικές ελευθερίες;

Πρέπει ωστόσο, όταν έρθει η ώρα, να βρω έναν τρόπο να εξηγήσω στα παιδιά μου πόσα πολλά χρωστάνε, όχι τόσο στους ήρωες, όσο στους ηρωϊσμούς μιας εποχής. Της εποχής που δεν αρνήθηκε τα όνειρά της, ακόμα κι όταν αυτά έγιναν εφιάλτες.

(Πηγή: youtube, www.konidaris.blogspot.com)