Ποιος θα το πίστευε οτι ο εθνικός ποιητής της Ιαπωνίας είχε ελληνική και ιρλανδική καταγωγή.

Αυτό όμως δεν είναι το μόνο παράδοξο της ζωής του Λευκάδιου Χερν. Γεννήθηκε στη Λευκάδα, όπως μαρτυρά το όνομά του, περιπλανήθηκε στην Ιρλανδία, το Σινσινάτι, το Μέμφις, τη Νέα Ορλεάνη, τη Μαρτινίκα για να καταλήξει στην Ιαπωνία και να μεταδώσει με την πένα του τον πολιτισμό της στη Δύση.

Στην οδύσσειά του σε τρεις ηπείρους έζησε πολλούς αποχωρισμούς. Μεγάλωσε μακριά από τη μητέρα και τον πατέρα του, έχασε τα ίχνη του αδερφού του, έμεινε άστεγος, έγινε δημοσιογράφος με στήλη για χρονικά δολοφονιών, εστιάτορας, τελικά συγγραφέας και ποιητής. Η προσωπικότητά του μετουσιώνει την απόλυτη ελευθερία, το ταξίδι της αναζήτησης και την κινητήρια δύναμη της περιέργειας όπως αποκαλύπτει το αφιέρωμα «Λευκάδιος Χερν, Lefcadio Hearn, Yacumo Koizumi: σπουδές και ιστορίες για παράξενα πράγματα», που οργανώνεται στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση, την Πέμπτη, με την καλλιτεχνική επιμέλεια των Δημήτρη Παπαδημητρίου, Παναγιώτη Ράππα και Ραλλούς Βογιατζή.

Αποσπάσματα από την αλληγοραφία του Χερν με τον αγαπημένο φίλο του Γουάτκιν, με μια άγνωστη κυρία, με τον αδερφό του αλλά και τη σύντροφό του Σετζούκο Κοϊζούμι θα αποτελέσουν πηγή πληροφοριών για τη ζωή του και ένα παράθυρο στον κόσμο της σκέψης, των ενδιαφερόντων και της φαντασίας του. Οι ηθοποιοί Στέλιος Μάινας και Ματίνα Ντούσκου θα αποδώσουν τις επιστολές, ενώ θα προβληθεί πρώτη φορά η ταινία κινουμένων σχεδίων του Π. Ραππα, με μουσική Δ. Παπαδημητρίου, η οποία βασίζεται στην ιστορία του Χερν «Η πηγή της νιότης» και αναφέρεται στη σχέση άντρα – γυναίκας.

Ο Λευκάδιος Χερν γεννήθηκε στις 27 Ιουνίου 1850 στη Λευκάδα. Η μητέρα του, Ρόζα Κασιμάτη, ευγενούς καταγωγής, αναγκάστηκε να φύγει για το Δουβλίνο, όταν ο ιρλανδός πατέρας του, Κάρολος Χερν, στρατιωτικός χειρουργός στο Βρετανικό Σώμα των Επτανήσων, πήρε μετάθεση για της Δυτικές Ινδίες. Οι γονείς του χωρίζουν καθώς ο Κάρολος εκμεταλλεύεται έναν αγγλικό νόμο που δεν αναγνώριζε το γάμο με ορθόδοξους. Ο Λευκάδιος μεγαλώνει με μια θεία στο Δουβλίνο, σε θρησκόληπτο περιβάλλον, ενώ έπειτα από τραυματισμό χάνει την όραση από το ένα μάτι του.

Στα 19 του μεταναστεύει στην Αμερική και ζει σε συνθήκες εξαθλίωσης, ώσπου γνωρίζει τον άγγλο τυπογράφο Χένρι Γουάτκιν, ο οποίος τον βοηθά να βρει δουλειά σε μια εφημερίδα στο Σινσινάτι. «Γίνεται ο μέντοράς του και διατηρούν μακρόχρονη αλληλογραφία», μας πληροφορεί ο Π. Ράππας. «Ο Χερν γράφει σε τρίτο πρόσωπο και αυτοαποκαλείται «κοράκι», πιθανότατα επηρεασμένος από τον Εντγκαρ Αλαν Πόε».

Σε μια από τις επιστολές του προς τον Γουάτκιν, μουντζουρωμένη με μικρά αστεία σκίτσα ενός πουλιού, ο Χερν εμφανίζεται ως ιδιοκτήτης ενός φτηνού εστιατορίου: «Το Κοράκι διατηρεί ένα εστιατόριο στην πόλη της Νέας Ορλεάνης. Είναι ο κρυφός ιδιοκτήτης της επιχείρησης […]. Η επιχείρηση είναι η φθηνότερη στη Νέα Ορλεάνη. Ολα τα πιάτα κοστίζουν πέντε σεντς μόνο. Εχει πετάξει έξω τις τιμές της αγοράς. Το στήσιμο της επιχείρησης κόστισε ήδη εκατό δολάρια. Ισως αποδώσει ίσως όχι. Το Κοράκι έχει έναν συνέταιρο, ένα τεράστιο και ανελέητο άνθρωπο, που σκοτώνει τους ανθρώπους που διαφωνούν με τον καφέ του μαγαζιού».

Η τύχη τα φέρνει ώστε ο Χερν να έρθει σε επαφή στην Αμερική με τον αδερφό του Τζέιμς Ντάνιελ. «Οταν άφησα το σχολείο, ήμουν αρκετά άμυαλος να έρθω στην Αμερική… Ηταν αυτή την εποχή που είδα το όνομα του αδερφού μου σε μια εφημερίδα του Κλήβελαντ», γράφει ο Ντάνιελ. «Του έγραψα και έπρεπε να του στείλω μια φωτογραφία του πατέρα για να τον πείσω για την σχέση μας». Ο δε Λευκάδιος απαντά ότι «Αυτή είναι πράγματι η φωτογραφία του πατέρα μου. Είχα ακριβώς την ίδια», ενώ προσθέτει με λαχτάρα: «Θα πρέπει να έχεις στη γάμπα κάθε ποδιού τρεις γραμμές χαραγμένες από τη Μάνα μας: εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Ισως τις έχεις χωρίς να το γνωρίζεις. Πες μου σε παρακαλώ κάτι για σένα. Θέλω να ξέρω όλα όσα έκανες και όσα θα κάνεις στο μέλλον. Πάνω απ’ όλα πρέπει να σε δω, και πριν περάσει καιρός, μιας και σχεδιάζω να φύγω από τις Ηνωμένες Πολιτείες σύντομα».

Τα σχέδιά του πραγματοποιούνται γρήγορα και τα δύο αδέλφια χάνονται οριστικά. Συναντάμε τον Λευκάδιο το 1889 στην Ιαπωνία, όπου διδάσκει την αγγλική γλώσσα, ενώ παντρεύεται τη Σετζούκο Κοϊζούμι, κόρη οικογένειας σαμουράι. Μάλιστα αλλάζει το ονομά του σε Γιακούμο Κοϊζούμι και ασπάζεται τη ζεν φιλοσοφία.

Η τελετή της ταφής του (1904) έγινε με το βουδιστικό τελετουργικό, ενώ στην πλάκα του τάφου του οι μαθητές του έγραψαν: «Στον Λευκάδιο Χερν, του οποίου η πένα υπήρξε πιο ισχυρή ακόμα και από τη ρομφαία του ένδοξου έθνους που αγάπησε, έθνους που πιο μεγάλη τιμή του υπήρξε ότι τον δέχτηκε στις αγκάλες του ως πολίτη και του πρόσφερε, αλίμονο, τον τάφο».

«Ο Λευκάδιος Χερν υπήρξε ανοιχτό πνεύμα. Εγραψε ποίηση, μυθιστορήματα, βιβλία για την κρεολική μαγειρική, δοκίμια για την αγγλική και γαλλική ποίηση αλλά και για τα έντομα, ασχολήθηκε με τους αρχαίους ελληνικούς μύθους αλλά και με τις παραδοσιακές ιστορίες των Ιαπώνων», μας λέει η Ρ. Βογιατζή. Δεν είναι τυχαίο ότι οι Ιάπωνες και μουσείο και άγαλμα του έχουν κάνει, ενώ το βιβλίο του «Ματιές στην άγνωστη Ιαπωνία» διδασκόταν για χρόνια στα σχολεία τους.

ΤΗΣ ΠΑΡΗΣ ΣΠΙΝΟΥ (spinou@enet.gr)

Πηγή: Λευκαδίτικα Νέα /Ελευθεροτυπία