Γολγοθάς.

Γολγοθάς είναι ο λόφος της Ιερουσαλήμ όπου σταυρώθηκε, σύμφωνα με τους ευαγγελιστές, ο Ιησούς. Το όνομα παραδίδεται και στα τέσσερα Ευαγγέλια, π.χ. στον Ιωάννη (και συγνώμη για το πολυτονικό): Παρέλαβον οὖν τὸν Ἰησοῦν·  καὶ βαστάζων αὑτῷ τὸν σταυρὸν ἐξῆλθεν εἰς τὸν λεγόμενον Κρανίου Τόπον, ὃ λέγεται Ἑβραϊστὶ Γολγοθᾶ, ὅπου αὐτὸν ἐσταύρωσαν, καὶ μετ’ αὐτοῦ ἄλλους δύο ἐντεῦθεν καὶ ἐντεῦθεν, μέσον δὲ τὸν Ἰησοῦν. ἔγραψεν δὲ καὶ τίτλον ὁ Πιλᾶτος καὶ ἔθηκεν ἐπὶ τοῦ σταυροῦ· ἦν δὲ γεγραμμένον, Ἰησοῦς ὁ Ναζωραῖος ὁ βασιλεὺς τῶν Ἰουδαίων.

Όπως μάς λέει ο Ιωάννης, Γολγοθά στα εβραϊκά σημαίνει «Κρανίου τόπος». Πράγματι, στα αραμαϊκά Gulgulthā είναι το κρανίο. Στην αρχή το γένος του Γολγοθά επαμφοτερίζει στα ελληνικά, π.χ. εδώ είναι θηλυκό, αλλά τελικά σταθεροποιήθηκε στο αρσενικό: ο Γολγοθάς. Κάποιοι λένε ότι η ονομασία «Κρανίου τόπος» οφείλεται στο ότι ο Γολγοθάς ήταν ο «συνήθης τόπος εκτελέσεων», άλλοι ότι ο λόφος ονομάστηκε έτσι απλώς επειδή είχε σχήμα κρανίου· αυτή η δεύτερη εκδοχή ακούγεται συχνότερα. Η κάποια φωνητική ομοιότητα μεταξύ Γολγοθά και Γολιάθ γέννησε τον γλωσσικό μύθο ότι ο λόφος ονομάστηκε έτσι επειδή ο Δαβίδ έθαψε εκεί το κρανίο του Γολιάθ. Μύθος είναι. Ο Γολγοθάς δεν είναι παρά ένα σχετικά χαμηλό ανάχωμα (ύψους διόροφου κτιρίου), που βρίσκεται σήμερα στον εσωτερικό χώρο ενός ναού-φρουρίου, χτισμένου γύρω του. Ακριβώς απέξω βρίσκεται ο κήπος της Γεθσημανή, όχι μεγαλύτερος από ένα μικρό περιβόλι. Καμία σχέση με αυτά που βλέπουμε στις σχετικές ταινίες…

Πάσχα
Η λέξη Πάσχα προέρχεται από την αραμαϊκή pascha < εβραϊκή pesah που σημαίνει “πέρασμα, διάβαση”.
>Η λέξη περιέγραφε “τη δεκάτη πληγή κατά των Αιγυπτίων, όπου, σύμφωνα με τη βιβλική παράδοση ο άγγελος προσπερνούσε τις πόρτες των Ιουδαίων, που ήταν βαμμένες με αίμα αρνιού και δε σκότωνε τα πρωτότοκα παιδιά τους, (πβ, εξοδ 12, 23)”. Ίσως όμως να προέρχεται και από το πέρασμα της Ερυθράς θάλασσας κατά την φυγή από την Αίγυπτο.

Οι Χριστιανοί  βέβαια γιορτάζουν την Ανάσταση του Σωτήρα και τη διάβαση από το θάνατο στη ζωή.

Σταυρός
Η λέξη σταυρός αρχικά δήλωνε τον όρθιο πάσσαλο ή οτιδήποτε χρησιμοποιούσαν για να στηρίζουν κάτι. Παράγεται από το ρ, ίστημι < θ. -στα. Στα Λατινικά αποδόθηκε και με τη σημασία του in-staurare (: αποκαθιστώ κάτι στην αρχική του θέση). Στην Καινή Διαθήκη αντί για τη λέξη σταυρός χρησιμοποιείται, εναλλακτικά και η λέξη “ξύλον” (π.χ. κρεμάσαντες επί ξύλου, Πραξ. 5,30). Φυσικά ο σταυρός σαν σύμβολο συναντάται σε πολλά μέρη, από αρχαιοτάτων χρόνων.

Αβγό ή αυγό
Η ορθή γραφή είναι το αβγό. Από την κράση τά ωά (πληθ. του αρχ. ωόν ) > ταωγά (με ανάπτ. μεσοφ. [γ] για αποφυγή της χασμωδίας) > tauγa (τροπή του φθόγγου /o/, μεταξύ δύο α, σε ημίφωνο u για αποφυγή της χασμωδίας) > μεσαιων. [t-avγa] > τ’ αβγά > αβγό. (βλ. Γ. Χατζιδάκη, Μεσαιωνικά και Νέα Ελληνικά, τόμος Β΄, σ.322, Ν.Π.Ανδριώτη, Ετυμολογικό Λεγικό της Κοινής Νεοελληνικής, Γ.Μπαμπινιώτη, Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας,).

Οβελός και οβελίας
Ο οβελός είναι η σιδερένια ράβδος, η σούβλα, στην οποία περνιώνται κομμάτια κρέατος για ψησιμο (συχνές αναφορές στον Όμηρο, όπου οι σύντροφοι του Οδυσσέα δεν χάνουν ευκαιρία να σουβλίσουν κι από κάτι). Με τη λέξη Οβελίας δηλώνεται το αρνί που ψήνεται στη σούβλα, παρόλο που αρχικά προσδιόριζε οτιδήποτε ψήνεται στη σούβλα (πχ «άρτος οβελίας» βρίσκουμε στον Αθήναιο. Από τη λέξη οβελός παράγεται και η λέξη οβολός (νοηματική μεταφορά, επειδή κάποιες σούβλες ήταν μεταλλικές, όπως και τα νομίσματα) που καλείστε να προσφέρετε στην εκκλησία ή …στην εφορία.

Σούβλα
Η σούβλα είναι δάνειο από τα Λατινικά (subula< suere, συρράπτω, συναρμόζω). Η λέξη από τους πρώτους Χριστιανικούς αιώνες μαρτυρείται ως όργανο βασανιστηρίων και, τελικά, θα επικρατήσει εκτοπίζοντας την ελληνική λέξη «οβελός». Παράγωγα: σουβλάκι, σουβλερός, σουβλί, σουβλιστό.

Χριστός

Το όνομα Χρίστος παράγεται από το χριστός (< κεχρισμένος < ο φέρων το χρίσμα < αρχ. ελλ. ρήμα: χρίω). Χρησιμοποιήθηκε ως επιθετικός προσδιορισμός της λέξης Ιησούς (Ιησούς Χριστός). Άρχικά, η λέξη “χριστός” προσδιόριζε οτιδήποτε έχει επαλειφθεί με μύρο ή αλοιφή και χρησιμοποιήθηκε για να μεταφραστεί η εβραϊκή λέξη masiha< Μεσσίας (: μτφ χριστός, ο αλειμμένος με ειδικό έλαιο, που προέβλεπε ο εβραϊκός νόμος για τους ιερείς). Έτσι η ελληνοεβραϊκή φράση Ιησούς Χριστός δηλώνει τον κεχρισμένο από το Θεό, τον Σωτήρα (πβ. Ιωάνν. 1,41: ευρήκαμεντον Μεσσίαν, ό εστίν ερμηνευόμενον τον Χριστόν). Η λ. Ιησούς προέρχεται από την εβραϊκή Yesuah και είναι συντετμημένη μορφή του Yehosuah (μτφ: ο Γιαχβέ είναι σωτηρία). Το όνομα Χρίστος είναι η φυσική κατάληξη της λ. Χριστός (με αναβιβασμό τόνου)
Η ελληνική λέξη Χριστός (: αλειμμένος) είναι η πιο δημοφιλής λέξη στον πλανήτη, επειδή ονομάστηκε έτσι ο ιδρυτής της Χριστιανικής θρησκείας (< Cristo, Christ, Crist, Христос, Kristu…)

Μαρία η Μαγδαληνή
Το επίθετο Μαγδαληνή προσδιορίζει την καταγωγή της. Καταγόταν, δηλαδή, από το χωριό Μάγδαλα. Το mighdal, στα εβραικά, σημαίνει “πύργος”.

Θωμάς
Ένας από τους Δώδεκα μαθητές του Χριστού, που έμεινε γνωστός ως άπιστος. Στην αραμαϊκή η λέξη Te’omà σημαίνει ο “δίδυμος”

(Πηγές: www.sarantakos.wordpress.com, www.24grammata.com)