Είναι για γέλια... Παλιές γελοιογραφίες

Είναι για γέλια… Παλιές γελοιογραφίες

Γελοιογραφίες.Καταστάσεις που προσωποποιούνται και γίνονται αστείες εικόνες από ειδικούς αυτής της μορφής τέχνης που διαχρονικά όχι μόνο αντέχει αλλά και εξελίσεται συνεχώς ακολουθώντας την επικαιρότητα,την ζωή, την πρόοδο η τον ξεπεσμό.

Ολα γίνονται φιγούρες που μιλάνε και κινούνται στέλνοντας ταυτόχρονα μυνήματα.Θυμάμαι ως παιδί να ξεφυλίζω τα περιοδικά και της εφημερίδες και να τρέχω γρήγορα στις τελευταίες σελίδες.Εκεί συνήθως υπήρχαν οι γελοιογραφίες.

Θυμάμαι την χοντρή του Ζαχαρία στον Θησαυρό, τον Μεθύστακα που έγερνε μονίμως στη κολώνα τύφλα στο μεθύσι και αυτές που από κάτω έγραφαν »Χωρίς λόγια».

Ασπρόμαυρες οι περισσότερες με συγκεκριμένα πρόσωπα και σκίτσα ανάλογα με το ύφος του καλλιτέχνη.

[ Η Γελοιογραφία είναι ίσως το μόνο πράγμα που μας κάνει να γελάμε ( ή απλώς να χαμογελάμε –αν δεχθούμε ότι το χαμόγελο είναι η τελειοποίηση του γέλιου)σε μια εποχή, όπου οι άνθρωποι δεν γελούν πια ,-παρά μόνο αν έχουν άνοδο οι τιμές της Σοφοκλέους………

Σε μία εποχή, που η τηλεόραση ήρθε και πέρασε σαν καυτή λάβα καίγοντας τα σπαρτά του ελληνικού τύπου, η γελοιογραφία είναι το μόνο κομμάτι της εφημερίδας που διατηρεί σταθερά το εμβαδόν του- και την αναγνωσιμότητά του. Ίσως η εξήγηση είναι απλή- η γελοιογραφία δεν είναι αντίπαλος της τηλεόρασης. Είναι το μόνο κάστρο που έμεινε απόρθητο. Η γελοιογραφία δεν χωράει στην τηλεόραση.

Συγκεκριμένα, γελοιογραφία λέγεται μια εικόνα ή μια περιγραφή που γίνεται για να μας δείξει την κωμική πλευρά μιας μορφής και να προκαλέσει γέλιο. Τέτοιο είναι ένα σκίτσο, που φροντίζει να παραμορφώσει τα χαρακτηριστικά του προσώπου ή να αναδείξει ένα, το πιο κωμικό και να το βάλει κυρίαρχο σε όλα τα άλλα.

Η πρόθεση της γελοιογραφίας είναι ηθική. Καυτηριάζει το άτοπο, κάνει πολιτική σάτιρα και με το γέλιο διδάσκει.

Στην αρχαία Ελλάδα οι μάσκες του θεάτρου είναι πραγματικά γελοιογραφικά κατασκευάσματα, αλλά δε μπορούμε να τη πούμε γελοιογραφία αφού δεν είναι αυτόνομη έκφραση, αλλά βοηθητικό στοιχείο του θεάτρου. Το ίδιο ισχύει και για τις αγγειογραφίες με τα υπερτονισμένα χαρακτηριστικά των φυσιογνωμιών. Αυτή η παραμόρφωση υποβάλλει μια ιδέα γενικότερη και δε γίνεται να προκαλέσει γέλιο, αλλά για να υποβάλλει μια ιδέα.

Περισσότερο κοντά στη γελοιογραφία βρίσκονται οι ειδικές εικόνες που γίνονται στην αρχαία Ρώμη και που τις περιγράφει ο Κικέρωνας. Πρόκειται για εικόνες που τονίζουν φυσικά ελαττώματα των ανθρώπων. Δε σώθηκαν όμως τέτοιες εικόνες για να έχουμε σαφή άποψη.

Γελοιογραφίες δημοσιευμένες σε περιοδικά της δεκαετίας του 80.

Στο Μεσαίωνα ουσιαστικές γελοιογραφικές εικόνες είναι οι απεικονίσεις του διαβόλου ή οι απεικονίσεις ανθρωπίνων αδυναμιών.

Η πραγματική γελοιογραφία είναι δημιούργημα της εποχής της Αναγέννησης και της Μεταρρύθμισης. Είναι δημιούργημα της εποχής που αποκτάει ιδιαίτερη αξία το άτομο ως μέλος της κοινωνίας, του λεγόμενου ουμανισμού. Στην αρχή, παρουσιάζονται εικόνες βασιλιάδων με πήλινα πόδια ή ξεκάλτσωτα. Από τις αρχές του 16^ου αιώνα κάνουν την εμφάνιση τους καθαρές γελοιογραφίες σε μία προσπάθεια να σατιριστούν καταστάσεις, πρόσωπα και ήθη. Έτσι η Μεταρρυθμιστές προσπαθούν να γελοιοποιήσουν το πάπα και τις Μεσαιωνικές του αντιλήψεις και αντιστρόφως. Μεγάλοι καλλιτέχνες όπως ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι, ο Ντύρερ κ.α παρουσιάζουν πρόσωπα που μορφάζουν στα έργα τους.

Στόχος η πολιτική και οι πολιτικοί.

Το 16^ο αιώνα εμφανίζονται οι πρώτες εικονογραφήσεις περιοδικού του σατιρικού τύπου. Μετά το τέλος της θρησκευτικής και πολιτικής διαπάλης στα χρόνια της Μεταρρύθμισης εμφανίζονται γελοιογραφίες εμπόρων και επαγγελματιών. Όμως ο πρώτος ολοκληρωμένος δημιουργός γελοιογραφίας είναι ο μεγάλος αρχιτέκτονας του 17^ου αιώνα Μπερνίνι. Αυτό τον αιώνα η γελοιογραφία φτάνει στα πλαίσια που δίδονται σήμερα στο όρο και στα τέλη του είναι μια συγκεκριμένη καλλιτεχνική έκφραση.

Οι Βαρελόφρωνες από τον Χριστοδούλου.

Η πολιτική γελοιογραφία ,αφού έκανε την εμφάνισή της στη Ευρώπη το 1830, κατόρθωσε σε σύντομο χρονικό διάστημα να διαμορφώσει τη θέση και τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της στο καλλιτεχνικό στερέωμα. Παράλληλα, πραγματοποιούσε τη πολιτικοκοινωνική επανάστασή της με άξιούς εκφραστές. Στόχος της ήταν να γίνουν δηλώσεις για γεγονότα και πολιτικές φυσιογνωμίες σε πληθυσμό που ήταν κυρίως αμόρφωτος. Αργότερα όμως με τη χρήση των συμβόλων και των υπερβολών η γελοιογραφία επέτρεπε στον καλλιτέχνη να υπονοεί πράματα που θα μπορούσαν να είναι πολιτικά επικίνδυνο να υποστηρικτούν εγγράφως.

Όπως πολλές νέες επαναστατικές ιδέες και τρόποι έκφρασης που ήταν συνυφασμένη με το γενικότερο πνεύμα του φιλελευθερισμού που επικρατούσε την εποχή εκείνη , έτσι και η πολιτική γελοιογραφία που υποστήριζε την ελευθερία στην έντυπη έκφραση (την ελευθεροτυπία) , μεταλαμπαδεύτηκε από την Ευρώπη στην επαναστατημένη Ελλάδα. ]

http://4lyk-irakl.ira.sch.gr/geliograf.htm.

Γνωστοί Ελληνες γελοιογράφοι .

ΣΠΥΡΟΣ ΟΡΝΕΡΑΚΗΣ

ΚΩΣΤΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

ΜΠΟΣΤ

ΣΤΑΘΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ

ΑΡΚΑΣ

Ο Ισοβίτης το’σκασε