Είχα αναφερθεί στην εισήγησή μου στο Πολιτιστικό Συμπόσιο στο μύθο της άλωσης της νήσου Τάφου από τον Αμφιτρύωνα (πατέρα του Ηρακλή). Το απόσπασμα εκείνο είχε ώς εξής: 

«Γιος του Τάφιου ήταν ο Πτερέλαος, που έφερε χρυσή τρίχα στο κεφάλι, δώρο του παππού του Ποσειδώνα, η οποία τον καθιστούσε άτρωτο. Οι γιοι όμως του Πτερέλαου ενεπλάκησαν σε περιπέτειες όταν έκλεψαν τα βόδια του βασιλιά του Άργους Ηλεκτρύονος και μάλιστα σκότωσαν τους γιους του. Ο Ηλεκτρύονας ζήτησε τότε τη βοήθεια του άρχοντα της Θήβας Αμφιτρύωνα, δίνοντάς του για γυναίκα του την όμορφη κόρη του Αλκμήνη. Πράγματι ο Αμφιτρύωνας παντρεύτηκε την Αλκμήνη κι εκστράτευσε εναντίον των Τηλεβόων, μαζί με τον Κέφαλο (ιδρυτή της Κεφαλονιάς) και τον Κρέοντα. Οι Τηλεβοϊδες νήσοι (όλα δηλαδή τα νησιά της γύρω λεκάνης) υπέκυψαν, εκτός από τη νήσο Τάφο που άντεχε λόγω της χρυσής τρίχας του Πτερέλαου. Όμως η κόρη του Τάφιου βασιλιά, η Κομαιθώ, ερωτευμένη καθώς ήταν με τον Αμφιτρύωνα, έκοψε την ποσειδώνια τρίχα και το νησί κυριεύτηκε κι έγινε τμήμα του βασιλείου του Κέφαλου, προπάππου του Οδυσσέα. Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι είδε με τα μάτια του τον αναθηματικό τρίποδα στο ναό του Ισμηνίου Απόλλωνα να γράφει «Ο Αμφιτρύωνας με προσέφερε ως μέρος από τα λάφυρα της Τηλεβόας»»

Παραθέτω παρακάτω τα αρχαία αποσπάσματα από τον Απολλόδωρο σχετικά με την άλωση του…Μεγανησίου:

1. ↑ ἐκ Ταφίου δὲ παῖς Πτερέλαος ἐγένετο· τοῦτον ἀθάνατον ἐποίησε Ποσειδῶν, ἐν τῇ κεφαλῇ χρυσῆν ἐνθεὶς τρίχα. Πτερελάῳ δὲ ἐγένοντο παῖδες Χρομίος Τύραννος Ἀντίοχος Χερσιδάμας Μήστωρ Εὐήρης. Απολλόδωρου Β΄

[Εδώ εμφανίζονται και τα άλλα άρρενα τέκνα του Πτερέλαου, δηλαδή τα 6 αδέρφια της Κομαιθώς. Στον Ευήρη θα επιστρέψουμε].

2. ↑ Ἀμφιτρύων δὲ ἔχων ἐκ μὲν Θορικοῦ τῆς Ἀττικῆς Κέφαλον συμμαχοῦντα, ἐκ δὲ Φωκέων Πανοπέα, ἐκ δὲ Ἕλους τῆς Ἀργείας Ἕλειον τὸν Περσέως, ἐκ δὲ Θηβῶν Κρέοντα, τὰς τῶν Ταφίων νήσους ἐπόρθει. ἄχρι μὲν οὖν ἔζη Πτερέλαος, οὐκ ἐδύνατο τὴν Τάφον ἑλεῖν· ὡς δὲ ἡ Πτερελάου θυγάτηρ Κομαιθὼ ἐρασθεῖσα Ἀμφιτρύωνος τὴν χρυσῆν τρίχα τοῦ πατρὸς ἐκ τῆς κεφαλῆς ἐξείλετο, Πτερελάου τελευτήσαντος ἐχειρώσατο τὰς νήσους ἁπάσας. τὴν μὲν οὖν Κομαιθὼ κτείνει Ἀμφιτρύων.   Απολλόδωρου Β΄ , 4-7

[Εδώ περιγράφεται η εκστρατεία του Αμφιτρύωνα, ο οποίος σημειωτέον ήταν εγγονός του Περσέα. Σύμμαχοί του ήταν ο Κέφαλος ο Αθηνα’ίος (μετέπειτα ιδρυτής της Κεφαλλονιάς),  ο Πανοπεύς από τη Φωκίδα, ο Έλειος,  άρχοντας του Άργους και ο «πολύς» Κρέοντας, ο γνωστός βασιλιάς της Θήβας. Η Κομαιθώ ήταν αυτή που, βγάζοντας την χρυσή τρίχα από το κεφάλι του πατέρα της, του αφαίρεσε όλη τη δύναμη και την προστασία που του παρείχε το φυλαχτό αυτό του Ποσειδώνα. Πότε πρόλαβε να ξελογιαστεί με τον Αμφιτρύωνα, παντρεμένο άνθρωπο και εν μέσω πολιορκίας, θα σας γελάσω. Η ελληνική μυθολογία όμως, σοφή και δίκαιη ως συνήθως, της επιφύλασσε τη μοίρα των προδοτών, όπως φαίνεται στην τελευταία φράση του αποσπάσματος: Ο Αμφιτρύων, μετά την κατάκτηση της Τάφου, την σκότωσε… ]

3. ↑ Ἠλεκτρύονος δὲ βασιλεύοντος Μυκηνῶν, μετὰ Ταφίων οἱ Πτερελάου παῖδες ἐλθόντες τὴν Μήστορος ἀρχὴν [τοῦ μητροπάτορος] ἀπῄτουν, καὶ μὴ προσέχοντος Ἠλεκτρύονος ἀπήλαυνον τὰς βόας· ἀμυνομένων δὲ τῶν Ἠλεκτρύονος παίδων, ἐκ προκλήσεως ἀλλήλους ἀπέκτειναν. ἐσώθη δὲ τῶν Ἠλεκτρύονος παίδων Λικύμνιος ἔτι νέος ὑπάρχων, τῶν δὲ Πτερελάου Εὐήρης, ὃς καὶ τὰς ναῦς ἐφύλασσε.  Απολλόδωρου [Β 4,6] 

[Στο παλιό κείμενο μου, παρατηρώ ότι δεν είχα διευκρινίσει κάτι. Πράγματι οι γιοί του Πτερέλαου έσφαξαν τους γιούς του Ηλεκτρύονα για να τους κλέψουν τα βόδια, αλλά στην αψιμαχία σκοτώθηκαν και οι ίδιοι («εκ προκλήσεως αλλήλους απέκτειναν»). Οι μόνοι που διασώθηκαν ήταν ο Λικύμνιος από τους Αργίτες γιατί ήταν μικρός και δεν τον έβαζαν ακόμα να βόσκει και ο Ευήρης από τους Τάφιους, που τον είχαν βάλει να φυλάει τα πλοία και τη σκαπουλάρησε. Για τον Ευήρη δεν έχουμε άλλη αναφορά, υποθέτω ότι θα συμμετείχε στην άμυνα της Τάφου κατά την πολιορκία της από τον Αμφιτρύωνα. Ο Λικύμνιος πάλι, ετεροθαλής αδερφός της Αλκμήνης (γυναίκας του Αμφιτρύωνα και μητέρας του Ηρακλή -από τον Δία) μετακόμισε μαζί με την αδερφή του στην Θήβα και μάλιστα, σαν αρχοντόπουλο που ήταν, τον πάντρεψε ο Κρέοντας με μια του κόρη].

Υ.Γ. Θα ήταν παράλειψη να μην πω ότι πολλά από αυτά τα στοιχεία μπορούν να βρεθούν στο μνημειώδες για το νησί έργο του Κώστα Πάλμου (Ντούλη), Μεγανησιώτικα.

Παναγιώτης Κονιδάρης.