Από συζήτηση που είχαμε με ελαιοπαραγωγούς και μέλη του Συνεταιρισμού Κατωμερίου μέχρι στιγμής έχουν μαζευτεί κάπου 40-45 τόνοι ελαιόκαρπου, σε μια μέτρια χρονιά. Η εκτίμηση είναι ότι η συνολική παραγωγή φέτος θα φτάσει στους 60 τόνους (κάπου 12 τόνοι λάδι σημαίνει αυτό, αν δεν κάνω λάθος). Κι αυτό αφορά μόνο στο Κατωμέρι. Το Σπαρτοχώρι μάλλον θα έχει ανάλογη ή και μεγαλύτερη συγκομιδή. Σε αυτούς τους 60 τόνους θα πρέπει να προστεθούν και κάπου 30 ή και περισσότεροι τόνοι ελιάς που θα μείνουν αμάζευτοι, για λόγους που όλοι γνωρίζουμε.

Η γενιά που πονούσε τα λιόδεντρα σαν παιδιά της έχει αρχίσει να φθίνει.Τα βλαστάρια τους ξενιτεμένα, έχουν χάσει την επαφή με τους ροζιασμένους κορμούς. Οι περισσότεροι βλέπουν τα χωράφια τους σαν οιονεί οικόπεδα. Επιπρόσθετα, η τιμή του λαδιού παραμένει εδώ και είκοσι χρόνια σταθερή (από 1000 δρχ κάποτε, 3 ευρώ σήμερα), καθιστώντας την συγκομιδή ασύμφορη.

«Είναι όμως δικό μας λάδι!» ακούς συχνά από τους γεροντότερους που, σε πείσμα των εποχών, δε λένε να τα παρατήσουν. Πιστεύω ότι πίσω από αυτή τη φράση δεν υπάρχει απλά μια ιδιοκτησιακή ή στενά οικονομίστικη λογική, αλλά κρύβονται  σε μεγάλο βαθμό τα βιώματα, οι ζωές μιας άλλης εποχής, οι σβησμένες φιλίες, οι χαμένες νιότες, οι έρωτες που ξεχάστηκαν.

Αναρωτιέμαι αν θα μπορούσε να υπάρξει κάποια μέση λύση. Για παράδειγμα, κάποιο 4μελές ή 5μελές συνεργείο (με νέα ως επί το πλείστον παιδιά του νησιού) που να αναλαμβάνει όλα τα στάδια της συγκομιδής, χωρίς οι ιδιοκτήτες να χρειάζεται να μοχθήσουν. Μια πληρωμή τους με 60 ή 70% της παραγωγής λαδιού θα ήταν νομίζω ικανοποιητική και θα άφηνε και στους ιδιοκτήτες των δέντρων το λάδι της χρονιάς. Μόνο η παραγωγή που μένει αμάζευτη στο Μεγανήσι υπολογίζω ότι θα απέφερε ένα εισόδημα κάπου 30.000 ευρώ, και άρα ικανοποιητική πληρωμή του συνεργείου για 2-3 μήνες δουλειά.

Μια άλλη λύση βέβαια είναι ο ενιαίος Συνεταιρισμός (που ελπίζω ότι θα δρομολογηθεί σύντομα εντασσόμενος στο LEADER) και πιθανότατα η εμφιάλωση του, πολύ καλού κατά τεκμήριο, λαδιού μας, κάτι που θα εξασφάλιζε υψηλές τιμές και άρα βέλτιστο εισόδημα. Σαφώς θα υπάρχουν κι άλλες πρακτικές και στρατηγικές που δεν έχω σκεφτεί, για να σωθεί η παραδοσιακή καλλιέργεια του ελαιόκαρπου.

Όχι τίποτα άλλο, «για το δικό μας λάδι». Και για να μην πούμε κάποτε το λάδι…λαδάκι!